|
|
| يۆگا چيه‌ ؟ |
يۆگا چيه‌ ؟
یوگا Ùه‌لسه‌Ùه‌یه‌كی‌ رۆØییه‌و، له‌كتێبی‌ پیروَزی‌ (ڤیدا) كه‌ ئاینێكی‌ هیندی‌ كۆنه‌و به‌زمانی‌ سانسكریتی‌ نوسراوه‌ته‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌ و، به‌پشت به‌ستن به‌و زانیارییه‌ روَØییانه‌، له‌گه‌ڵ هه‌ندێك وه‌رزشی‌ تایبه‌تی‌، هاوسه‌نگییه‌كی‌ یه‌كسان له‌ نێوان (عه‌قڵ Ùˆ Ø±Û†Ø Ùˆ له‌ش وده‌روون ) دا دروست ده‌كات و، هێزه‌ شاراوه‌كانیان به‌گه‌ڕده‌خات و، عه‌قڵ وهۆشی‌ مرۆڤیش زاڵ ده‌كات به‌سه‌ر غه‌ریزه‌كانی‌ نه‌Ùسدا و، له‌ گه‌شتێكی‌ رۆØیداو له‌چه‌ند قۆناغێكی‌ یه‌ك له‌دواییه‌كدا مرۆڤ به‌ خودی‌ خۆی‌ ده‌ناسێَت و، به‌و هێزه‌ له‌راده‌ به‌ده‌رو شاراوانه‌شی‌ ئاشنا ده‌بێت كه‌ خواوه‌ند پێی‌ به‌خشیوه‌. له‌ڕێگه‌ی‌ كرداری‌ بیركردنه‌وه‌ Ùˆ تێرامانیشه‌وه‌، كه‌ به‌ (پراتیادهارا) ناوده‌برێت، خواوه‌ند به‌مرۆڤ ده‌ناسێنێت و، له‌گه‌ڵ ئه‌و هێزه‌ گه‌ردوونیی‌ Ùˆ بالاَیه‌دا یه‌كده‌گرێت و، ژیانێكی‌ نه‌بڕاوه‌ی‌ هه‌تاهه‌تایی‌ له‌ جیهانه‌ بالاَكانی‌ ئه‌و دیوو جیهانی‌ ماددیدا ده‌سته‌به‌ر ده‌كات ØŒ به‌م كرداری‌ یه‌كگرتن Ùˆ به‌یه‌ك بوونه‌ش، ده‌وترێت ( یۆگا ) یاخود ( Ùه‌نابوون ) یان یه‌كگرتن Ùˆ به‌یه‌كبوون له‌گه‌ڵ ره‌هادا .
Ùه‌لسه‌Ùه‌ی‌ یۆگا باوه‌ڕی‌ ته‌واوی‌ به‌یه‌كێتی‌ بوون هه‌یه‌، واته‌ (ÙˆØده‌ الوجود) به‌شێوه‌یه‌كی‌ Ùراوانتر ØŒ نه‌ك به‌وشێوه‌یه‌ی‌ Ùه‌یله‌سوÙه‌ ماددییه‌كان لێكیان داوه‌ته‌وه‌ Ùˆ پێناسه‌یان بۆ كردووه‌ ØŒ واته‌ به‌شێوه‌ی‌ (دیالێكتیكی‌) .
Ùه‌لسه‌Ùه‌ی‌ یۆگا ده‌یسه‌لمێنێت مرۆڤ بوونه‌وه‌رێكی‌ گه‌ردوونییه‌و، له‌ به‌شه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ گه‌ردوون جیانابێته‌وه‌ و، به‌هه‌مووشیان یه‌ك دروستكارو په‌ردوه‌ردگاریان هه‌یه‌، هه‌میشه‌ چاودێریان ده‌كات ØŒ مێژووی‌ ڤیدا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نزیكه‌ی‌ پێنج هه‌زار ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر، ڤیدا له‌ هه‌ردوو داستانی‌ " مهابهاراتا Ùˆ رامایانا"ی‌ هیندی‌ كۆندا ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ ته‌واوی‌ هه‌یه‌، وێراÙی‌ كاریگه‌ریی‌ ته‌وای‌ له‌ سه‌ر هه‌موو ئایینه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ له‌ دوای‌ هاتوون، ئه‌ویش به‌هۆی‌ ئه‌و مه‌عریÙه‌ رۆØیی‌ و، ره‌وشته‌ به‌هادارانه‌ی‌ له‌ (ئه‌شتانگا یۆگا)دا هاتوون Ùˆ به‌یاسای‌ ( یاماو نه‌یاما ) ناوده‌برێن .
یاسای‌ (كارما) Ø´ ØŒ واته‌ یاسای‌ Ù‡Û† Ùˆ ئه‌نجام (قانوون السبب والنتیجه‌) ئه‌ویش یاسایه‌كی‌ كه‌ونییه‌و له‌م Ùه‌لسÙه‌بیه‌دا رۆڵی‌ سه‌ره‌كیی‌ هه‌یه‌و، له‌ ده‌رئه‌نجامه‌كانی‌ كاروئاكاره‌كانی‌ مرۆڤ ده‌كۆڵێته‌وه‌ Ùˆ دواین چاره‌نوس Ùˆ پاداشتی‌ مرۆڤه‌كان به‌گوێره‌ی‌ كاره‌كانیان دیاری ده‌كات ØŒ ئه‌م یاسایه‌ش باكگراوه‌ندی‌ هه‌موو ئه‌و ئایینانه‌ی‌ دوای‌ ڤیدایه‌، به‌تایبه‌تی‌ ئاینی‌ مه‌سیØی‌ Ùˆ ئیسلام .
ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ ئێستا بڕوای‌ ته‌واویان به‌ Ùه‌لسه‌Ùه‌ی‌ یۆگا هه‌یه‌ و، له‌ سه‌ر ئه‌و ڕێچكه‌یه‌ كارده‌كه‌ن و، به‌رنامه‌ی‌ خود رۆشنكردنه‌وه‌ و، خود پێشخستن Ùˆ خود ناسین ØŒ به‌گوێره‌ی‌ Ùه‌لسه‌Ùه‌یه‌ی‌ یۆگا جێبه‌جێ ده‌كه‌ن ØŒ ئێستا له‌ جیهاندا ژماره‌یان پتر له‌ پێنج ملیۆن كه‌سه‌ .
یۆگاییه‌كان، باوه‌ڕی‌ ته‌واویان به‌ دروستكردنی‌ به‌ هه‌شتێك هه‌یه‌ له‌ سه‌ر زه‌وی بۆ سه‌رجه‌م مرۆڤه‌كان به‌بێ‌ جیاوازی‌ ئایینی‌ و، ره‌گه‌زیی‌ و، چینایه‌تی‌ و، مه‌زهه‌بی‌ و، تایه‌Ùه‌گه‌ری‌ ØŒ زۆرترین لایه‌نگرانی‌ ئه‌م Ùه‌لسه‌Ùه‌یه‌ له‌ جیهاندا، له‌ ولاَته‌ پێشكه‌وتووه‌كانی‌ وه‌كو ئه‌مریكاو هۆڵه‌نداو سوید Ùˆ هیند Ùˆ چین Ùˆ ژاپۆندا هه‌ن ØŒ به‌هۆی‌ هه‌وڵی‌ زۆری‌ كه‌سایه‌تی‌ به‌ناوبانگی‌ بواری‌ یۆگا (ماهش مه‌هاریشی‌)یه‌وه‌، كه‌ مامۆستایه‌كی‌ ناسراو پایه‌ به‌رزی‌ ئه‌م سه‌رده‌یه‌ یه‌و، وه‌ك زانایه‌كیش له‌ ساڵی‌ 1970وه‌، تا رۆژی‌ كۆچكردنی‌ له‌ مانگی‌ شوباتی‌ ساڵی‌ 2008دا، زانایه‌ك ناسراوه‌ ØŒ مه‌هاریشی‌ پتر له‌ 4000 دكتۆری‌ پسپۆڕ، كار له‌سه‌ر تیۆره‌ زانستییه‌كه‌ی‌ ده‌كه‌ن كه‌ له‌ (ڤیدا) وه‌ریگرتووه‌ و، به‌شێوه‌یه‌كی‌ زانستیانه‌ جارێكی‌ دیكه‌ دایڕشتۆته‌وه‌ ØŒ زانستی‌ مه‌هاریشی‌ تایبه‌ته‌ به‌ ( زانستی‌ بوونایه‌تی‌) واته‌ (علم الكینونه‌) Ùˆ (تێرامانی‌ بالاَ) واته‌ (التاْمÙÙ„ المÙتَسامی‌) . یۆگا لای‌ خه‌ڵكی‌ زیاتر وه‌ك وه‌رزشێكی‌ Øه‌سته‌یی‌ ناسراوه‌ ØŒ به‌لاَم له‌ راستیدا به‌ زانستی‌ خودناسیی‌ (مَعرÙه‌ الژات) له‌ ناو زانسته‌ نوێیه‌كاندا جێگای‌ ته‌وای‌ خۆی‌ هه‌یه‌ . وه‌ك زانستی‌ به‌رگری‌ له‌ شیش (علم المناعه‌) خه‌ریكه‌ به‌ ته‌واوه‌تی‌ خۆی‌ ده‌چه‌سپێنێت و، سودێكی‌ بێشوماریشی‌ له‌ بواری‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ هه‌موو نه‌خۆشییه‌كاندا گه‌یاندووه‌، به‌تایبه‌تی‌ له‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ نه‌خۆشییه‌ باو بلاَوه‌كانی‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌دا، وه‌ك نه‌خۆشیی‌ شه‌كره‌ Ùˆ دڵ Ùˆ هه‌وكردنی‌ جومگه‌و بڕبڕه‌ی‌ پشت Ùˆ Ùشاریی‌ ده‌روونیی‌ Ùˆ(سترێس) وگه‌لێك چاره‌سه‌ری‌ دیكه‌ش ØŒ هاوكات وه‌ك جێگره‌وه‌یه‌كی‌ پزیشكیش (الگب البَدیل) له‌هه‌موو دنیادا به‌كاردێت به‌ شێوه‌یه‌كی‌ زۆر Ùراوان . له‌ ئاكامی‌ ئه‌ولێكۆڵینه‌وانه‌ی‌ زانست له‌ سه‌ر یۆگا ئه‌نجامی‌ داون، سه‌باره‌ت به‌ نهێنییه‌كانی‌ عه‌قڵ Ùˆ Ø±Û†Ø Ùˆ له‌ش ØŒ ئه‌مڕۆ وه‌كو نوێترین زانستی‌ سه‌رده‌میش چاره‌سه‌ركردنی‌ گه‌لێك نه‌خۆشی‌ پێده‌كرێت ØŒ ئه‌ویش له‌ رێگه‌ی‌ ره‌نگه‌كانه‌وه‌ Ùˆ به‌ پشت به‌ستن به‌ وێنه‌ی‌ ئه‌و تیشكه‌ وزانه‌ی‌ له‌ (چاكراكان)ی‌ له‌شی‌ مرۆڤه‌وه‌ ده‌رده‌چن و، له‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ له‌شدا ده‌رده‌كه‌ون ØŒ ئه‌م سه‌نته‌رانه‌ یۆگا به‌رله‌ هه‌زاران ساڵ زانیاریی‌ ته‌وای‌ هه‌بووه‌ له‌ باریانه‌وه‌ ØŒ ئێستا به‌هۆی‌ ته‌كنه‌لۆژیایه‌كی‌ نوێ وه‌ كه‌ به‌ (كیرلیان) ناسراوه‌ وێنه‌ ده‌گیرین و، له‌و رێگه‌یه‌وه‌ ده‌توانرێت چاره‌سه‌ری‌ گه‌لێك گرÙتی‌ ته‌ندروستیی‌ Ùˆ ده‌رونیی‌ Ùˆ رۆØیشی‌ پێبكرێت ØŒ ته‌نانه‌ت Ù¾ÛŽØ´ رودانیان له‌له‌شی‌ ماددی‌ مرۆڤدا به‌ ماوه‌یه‌ك ØŒ ده‌توانرێت وێنه‌ی‌ چاكراكانی‌ مرۆڤ بگرێت Ùˆ له‌ سه‌ر ئه‌و تیشكه‌ وزانه‌ی‌ له‌ وێنه‌كاندا ده‌رده‌كه‌ون شیكاریی‌ بكرێن و، چاره‌ سه‌ریشیان بۆ دابنرێت .
هه‌روه‌كو له‌ پێشدا ئاماژه‌م بۆكرد، یۆگا زانستێكی‌ رۆØییه‌و، گرنگی‌ ته‌واو ده‌دات به‌ پێشخستن Ùˆ بره‌ودان به‌ "عه‌قڵ Ùˆ Ø±Û†Ø Ùˆ له‌شی‌ مرۆڤ" له‌ یه‌ك ئاستدا، بۆ به‌رجه‌سته‌كردنی‌ ئه‌م پێشخستنه‌ش، چه‌ند یاساو مه‌شقێكی‌ تایبه‌تیی‌ له‌ بواری‌ عه‌قڵ Ùˆ Ø±Û†Ø Ùˆ له‌شدا په‌یره‌ Ùˆ ده‌كات و، له‌ ئاكامدا مرۆڤ ئاماده‌ ده‌كات بۆ گه‌شتن به‌ Øه‌قیقه‌ت وخواوه‌ند ØŒ به‌هۆی‌ به‌رجه‌سته‌كردن Ùˆ بزواندنی‌ هێزه‌ له‌ڕاده‌ به‌ده‌ر Ùˆ شاراوه‌كانییه‌وه‌ كه‌ خودا به‌هه‌موو ئاده‌میزادێكی‌ به‌خشیوه‌ .
یۆگا، به‌گشتی‌ ده‌كرێت به‌ Øه‌وت به‌شی‌ سه‌ره‌كییه‌وه‌ و، له‌ هه‌ر به‌ش Ùˆ قۆناغێكدا گرنگی‌ ته‌واو ده‌دات به‌ به‌شێك له‌ پێكهاته‌ی‌ خودی‌ مرۆڤ و، به‌ته‌واوه‌تیش ئاماده‌ی‌ ده‌كات له‌ هه‌رسێی‌ لایه‌نه‌كه‌وه‌ ØŒ بۆ ژوانكردن له‌گه‌ڵ به‌دیهێنه‌ری‌ ئه‌م گه‌ردوونه‌دا .
به‌درێژایی‌ مێژووش به‌هه‌زاره‌ها كه‌س له‌ رێگه‌ی‌ ئه‌م Ùه‌لسه‌Ùه‌ رۆØییه‌وه‌ په‌روه‌رده‌كراون و، به‌ Øه‌قیقه‌ت Ùˆ پله‌ی‌ رۆشن بوونه‌وه‌ گه‌شتوون و، مه‌قامی‌ (ئلوهییه‌ت Ùˆ ربوبیه‌ت) یان پێدراوه‌، كه‌ له‌هه‌موو ئایینه‌كاندا ئاماژه‌یان بۆكراوه‌ Ùˆ زانراون ØŒ چه‌نده‌ها به‌ڵگه‌و ئایه‌ت Ùˆ Øه‌دیسی‌ قودیسیش هه‌ن له‌م باره‌یه‌وه‌ . له‌ هه‌موو كات Ùˆ زه‌مان Ùˆ سه‌رده‌مێكیشدا، به‌هۆی‌ ئه‌م نوره‌ خوداییه‌وه‌ ØŒ كه‌ڵه‌ پیاوانێك هه‌بوون بانگهێشتیان بۆ ئاشتیی‌ و، برایه‌تی‌ و، خۆشه‌ویستیی‌ و، یه‌كسانیی‌ نێوان هه‌موو مرۆڤه‌كان و، سه‌رجه‌م كۆمه‌ڵگای‌ مرۆڤایه‌تی‌ كردووه‌ ØŒ هاوكات چه‌نده‌ها خزمه‌تی‌ مرۆڤانه‌و نه‌بڕواوه‌شیان پێشكه‌ش به‌كۆمه‌ڵگای‌ مرۆڤایه‌تی‌ كردووه‌، ژماره‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ش گه‌لێك زۆرن و، له‌ كتێبێكی‌ وه‌هادا ناتوانرێت كه‌سایه‌تی‌ Ùˆ پێناسه‌یان باس بكرێت ØŒ زۆركات بڕوا Ùˆ ئاكاری‌ ئه‌و كه‌سانه‌ بوونه‌ته‌ هه‌وێنی‌ چه‌نده‌ها Ùه‌لسه‌Ùه‌و، ئایینی‌ جۆربه‌جۆر و، هه‌ریه‌كه‌ كه‌م تا زۆرێك توانیویانه‌ خزمه‌ت به‌ مرۆڤایه‌تیی‌ بكه‌ن ØŒ له‌ ڕێگه‌ی‌ خود ناسی‌ Ùˆ خودا ناسیشه‌وه‌ به‌ جیهانه‌ بالاَكان و، به‌ها ره‌وشتییه‌كان و، نهێنییه‌كانی‌ ناخی‌ خۆیی‌ و، Øه‌قیقه‌ت ئاشنا بكه‌ن و، له‌و نه‌هامه‌تی‌ Ùˆ سه‌رگه‌ندانییه‌ی‌ تێدا ژیاوه‌ رزگاریان بكه‌ن و، كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ دروست Ùˆ دوور له‌ نایه‌كسانی‌ Ùˆ نه‌خۆشیی‌ Ùˆ خوێن رشتن Ùˆ شه‌ڕو Ø´Û†Ú•ØŒ بۆ چه‌ند سه‌ده‌یه‌كیش پاش خۆیان به‌رجه‌سته‌ بكه‌ن، ئه‌ویش به‌هۆی‌ ( بیری‌ چاك،كرداری‌ چاك،گوتاری‌ چاك) ه‌ وه‌ . هه‌رله‌ سه‌رده‌می‌ (راماكریشنا) وه‌ هه‌تا ئه‌مڕۆش، چه‌نده‌ها كه‌سی‌ ناودارو چاكه‌ خوازو بیرپاك Ùˆ ئاشتی‌ خوازی‌ وه‌كو، زه‌رده‌شتی‌ كورد Ùˆ لاهێری‌ مه‌هاسی‌ Ùˆ سری یۆكستوار Ùˆ یوجانندا برمه‌هنساو جه‌واهیرلال نه‌هرۆ Ùˆ مهاتماگاندی‌ Ùˆ Ø´ÛŽØ® عه‌بدولقادری‌ گه‌یلانیی‌ Ùˆ مه‌ولاخالیدی‌ نه‌قشبه‌ندی‌ ومارتن لۆسه‌ر كینگ خاتوو سۆزان براونلی‌ Ùˆ هتد... هه‌بوون كه‌ هه‌موویان له‌ په‌یڕه‌وانی‌ ئه‌م ڕێگه‌ پیرۆزه‌ بوون . له‌ سه‌رده‌می‌ ئێستاشماندا، ساتیا سای‌ بابا Ùˆ مه‌هاریشی‌ Ùˆ...هتد . هه‌ن، كه‌ به‌ هه‌زاره‌ها قوتابی‌ Ùˆ شاگرد Ùˆ موریدیان هه‌یه‌ له‌ سه‌رتاسه‌ری‌ جیهاندا و، هیوای‌ به‌ هه‌شتێكی‌ پڕله‌ هیواكان ده‌خوازن بۆ مرۆڤی‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌ی‌ ئێستامان، ئه‌وانه‌ش په‌روه‌رده‌ی‌ ئه‌و رێگه‌ رۆØیی‌ Ùˆ عیرÙانیی‌ Ùˆ سه‌رمه‌دیی‌ Ùˆ جاویدانیی Ùˆ پڕله‌نوری‌ ئیلاهیه‌ن .
سووده‌كانی‌ یۆگا له‌رووی‌ جه‌سته‌یی‌ و، عه‌قڵیی‌ و، رۆØییه‌وه‌، گه‌لێك زۆرن و، له‌ چه‌ند دێروكتێبێكی‌ وه‌هادا ته‌واو نابن ØŒ هیوادارم ئێمه‌ی‌ كوردیش له‌م زانسته‌ به‌ر Ùراوان Ùˆ به‌سووده‌ بێبه‌ش نه‌بین و، وه‌ك زانستێكی‌ سه‌رده‌م سوودی‌ ته‌واوی‌ لێوه‌ربگرین و، شان به‌شانی‌ گه‌لانی‌ دیكه‌ی‌ دنیا، بره‌و به‌ بوون ومرۆڤایه‌تی‌ خۆمان بده‌ین . چونكه‌ مرۆڤ ØŒ بوونه‌وه‌رێكی‌ زۆر مه‌زن Ùˆ بالاَیه‌ له‌ گه‌ردووندا و، پێویسته‌ خۆی‌ بدۆزێته‌وه‌ و، خودی‌ خۆی‌ بناسێت و، هه‌ركاتێكیش توانی‌ ئه‌مه‌ بكات، به‌های‌ خۆی‌ ده‌زانێت و، به‌ دوای‌ شتێكی‌ به‌به‌هاتردا له‌ خۆی‌، هه‌نگاو هه‌ڵده‌گرێت كه‌ ئه‌ویش له‌ هه‌موو شتێكی‌ دیكه‌ به‌ به‌هاترو به‌نرختره‌ له‌م بوونه‌دا ØŒ ئه‌ویش ئه‌و ژیریی‌ Ùˆ هۆش Ùˆ عه‌قڵه‌ گه‌ردونییه‌ یه‌، كه‌ مرۆڤ Ùˆ هه‌موو بونه‌وه‌ره‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌م گه‌ردوونه‌ Ùراوانه‌ی‌ به‌دی‌ هێناوه‌ له‌ نه‌بوونه‌وه‌ بۆ بوون ØŒ كه‌ هێشتا عه‌قڵی‌ ئێمه‌ نه‌ی‌ توانیوه‌ بگاته‌ سنوره‌كانیان و، هیچ له‌ باره‌ی‌ خۆمان Ùˆ گه‌ردوون Ùˆ خوداوه‌ نازانین . پێویسته‌ هه‌موومان به‌دوای‌ ئه‌م سێی‌ پرسیاره‌دا بگه‌ڕێن Ùˆ وه‌لاَمه‌كانیان بدۆزینه‌وه‌ ØŒ ئه‌وانیش ØŒ من كێم؟! له‌كوێوه‌ هاتووم؟! بۆكوێ‌ ده‌چم ØŸ! ئه‌وانیش یۆگا وه‌لاَمه‌كانیت ده‌داته‌وه‌ Ùˆ Ùێریشت ده‌كات كه‌چی‌ بكه‌یت باشه‌، ئه‌گه‌ر كه‌مێك له‌م پرسیارانه‌ رابمێنین ØŒ ئه‌وجا هه‌ست ده‌كه‌ین كه‌هیچ نازانین و، هه‌تا ئێستا Ú¯ÛŽÙ„ Ùˆ نه‌زان بوون Ùˆ ژیانی‌ خۆمان به‌Ùیرۆداوه‌ ØŒ باله‌ ئێستاوه‌ له‌م روانگه‌یه‌وه‌ بڕوانینه‌ یۆگا و، وه‌ك كلیلی‌ نهێنییه‌كانی‌ ژیان و، خود ناسیی‌ و، خودا ناسی‌ تێی‌ بڕوانین و، هه‌نگاوی‌ به‌هێزو به‌هه‌ند بۆ بنێن ØŒ ئیتر چیدی‌ ژیانی‌ خۆمان له‌ شتی‌ بێنرخ Ùˆ بێبه‌هادا به‌Ùیرۆ نه‌ده‌ین ØŒ چونكه‌ هه‌موو چركه‌یه‌ك له‌ ژیانی‌ ئێمه‌ كه‌ ده‌ڕوات ØŒ ڕه‌نگه‌ لێپرسینه‌وه‌ی‌ له‌ سه‌ربێت Ùˆ جارێكی‌ دیكه‌ دووباره‌ نه‌بێته‌وه‌ ...
سه‌رچاوه‌
كتێبی‌ Ùه‌لسه‌Ùه‌ی‌ یۆگا |
|
|
