|
|
| جــــۆره‌کــانــی تــووڕه‌بــوون |
جــــۆره‌کــانــی تــووڕه‌بــوون
تووڕه‌بون یه‌کێکه‌ له‌ خراپترین خووه‌کانی مرۆڤ، له‌به‌رئه‌وه‌ی تووره‌بون سه‌رچاوه‌ی هه‌موو نه‌هامه‌تییه‌که‌ بۆ گرۆی ئاده‌میزاد. هه‌ر له‌به‌ر ئه‌مه‌شه‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلام زۆر جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌کاته‌وه‌ که‌ موسوڵمان خۆی له‌ تووڕه‌بوون بپارێزێ، ئه‌وه‌تا پیاوێک دێته‌ لای پێغه‌مبه‌ر(د.Ø®) سێ جار Ù¾ÛŽÛŒ ده‌ڵێت: ئامۆژگاریم بکه‌، پێغه‌مبه‌ری خودا (د.Ø®) هه‌ر سێ جاره‌که‌ له‌ وه‌ڵامدا ده‌Ùه‌رموێت: تـــــــــوڕه‌ مـــــــه‌بــــــه‌
بێگومان توڕه‌بونیش له‌ که‌سێکه‌وه‌ بۆ که‌سێکی ترو له‌ بارێکه‌وه‌ بۆ بارێکی تر ده‌گۆڕێت، به‌ڵام به‌ شێوه‌یه‌کی گشتی ده‌توانین خه‌ڵکی له‌ باری توڕه‌بونه‌وه‌ بکه‌ین به‌ چوار به‌شه‌وه‌:
یـــــــــــه‌کــــــــــ ــه‌م:
خێرا تووڕه‌ بوون و خێرا هێور بونه‌وه‌.
دووه‌م:
دره‌نگ تووڕه‌بون و دره‌نگ هێور بونه‌وه‌.
ســــــێ یـــــــــه‌م:
خێرا تووڕه‌ بون و دره‌نگ هێور بونه‌وه‌.
|
| مرۆڤ له‌نێوان خاڵه‌ لاواز و به‌هێزه‌کانیدا |
مرۆڤ له‌نێوان خاڵه‌ لاواز و به‌هێزه‌کانیدا توێژه‌ری ده‌روونی سامان سیوه‌یلی
(هه‌موو یه‌کێک له‌ئێمه‌ خاوه‌نی چه‌ند نهێنییه‌کین که‌ته‌نها لای هاوڕێ نزیکه‌کانمان باسیان ده‌که‌ین، هه‌ندێ نهێنی ترمان هه‌یه‌ لای هاوڕێکانیشمان باسیان ناکه‌ین به‌ڵکو ته‌نها له‌گه‌ڵ خۆماندا باسیان ده‌که‌ین، هه‌ندێکی ترمان هه‌یه‌ ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ خۆشماندا باسی ناکه‌ین) دیستۆڤسکی.
سروشتی ژیان و قۆناغه‌ جیاجیاکانی گه‌شه‌ی مرۆڤ وای ده‌سه‌لمینێ مرۆڤ دووچاری هه‌ڵه‌کردن و ئه‌نجامدانی کاری نه‌شیاو ببێت، له‌به‌رامبه‌ریشدا ئه‌نجامدانی کاری خێر و چاکه‌. زۆربه‌ی ئه‌و ڕووداو و هه‌ڵوێستانه‌ی له‌ژیاندا دووچاریان دێین و وه‌ڵامدانه‌وه‌کانی ئێمه‌ش بۆ ئه‌و ڕووداو و هه‌ڵوێستانه‌ له‌نه‌ست و یادگه‌ی مرۆڤدا ده‌مێنێته‌وه‌.
هه‌موو که‌سێک خاوه‌نی چه‌ندین خاڵی به‌هێز Ùˆ لاوازه‌ له‌که‌سێتیدا، که‌س له‌م گه‌ردوونه‌دا نییه‌ که‌ خاوه‌ن که‌ماڵ بێت Ùˆ بێ که‌مایه‌سی بێت. به‌ڵام گرÙت له‌وه‌دایه‌ مرۆڤ هه‌میشه‌ جه‌خت له‌خاڵه‌ لاوازه‌کانی خۆی بکاته‌وه‌ Ùˆ چاو له‌ئاست خاڵه‌ به‌هێزه‌کانیدا بنوقێنیت. ته‌رکیز خستنه‌ سه‌ر خاڵه‌ لاوازه‌کان به‌شێوه‌یه‌کی به‌رده‌وام به‌جۆرێک هه‌میشه‌ ئاماده‌یی هه‌بێت له‌بیرکردنه‌وه‌ Ùˆ دیدی که‌سه‌که‌ بۆ خۆی، یه‌کێکه‌ له‌سه‌ره‌کیترین |
| چۆن مرۆڤ ده‌بێته‌ كه‌سێكی بوێر و ئازا ؟ |
چۆن مرۆڤ ده‌بێته‌ كه‌سێكی بوێر و ئازا ؟ گێلاس عه‌بدوڵا
یه‌كێك له‌ ئامانجه‌كانی په‌روه‌رده‌ به‌گشتی پێگه‌یاندنی تاكێكه‌ كه‌ خاوه‌ن بوێری (الجرأه‌) Ùˆ ئازایه‌تی بێت،كه‌ بتوانێت رووبه‌رووی گیروگرÙته‌كانی رۆژانه‌ی بێته‌وه‌ Ùˆ له‌ به‌رده‌م بچووكترین كێشه‌دا ده‌سته‌وسان نه‌وه‌ستێت،ئه‌وه‌ی تێبینی ده‌كرێت تاكی ئێمه‌ گیرۆده‌ی بێ ئیراده‌یی Ùˆ نه‌بوونی ئازایه‌تی Ùˆ بوێریه‌ ده‌سته‌وسان ده‌وه‌ستێت له‌به‌رده‌م گرÙته‌كانی رۆژانه‌دابۆ ته‌نها ساتێكیش بیرناكاته‌وه‌ له‌ چاره‌سه‌رێك به‌ڵكو ده‌بێته‌ كه‌سێكی لاوازو بێ ده‌سه‌ڵات،به‌ڵكو په‌نا ده‌باته‌ به‌ر خه‌Ùه‌ت Ùˆ گریان Ùˆ خۆخواردنه‌وه‌ Ùˆ دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ كه‌سانی ترو ته‌نیایی وكشانه‌وه‌ له‌ چالاكیه‌كانی Ùˆ دواجار ده‌بێته‌ كه‌سێكی ره‌شبین Ùˆ هه‌موو ده‌رگای بیركردنه‌وه‌و چاره‌سه‌ر داده‌خرێن به‌رووی ئه‌م تاكه‌دا، زۆر به‌ئاسانی په‌نا ده‌باته‌ به‌ر خۆكوشتن وه‌ك ئه‌وه‌ی چاره‌سه‌رێكی ئاسان Ùˆ خۆ ده‌ربازكردنبێت له‌و واقعه‌.
ژماره‌یان كه‌مه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی داخراوی وه‌ك ئێمه‌دا بوێرانه‌و ئازایانه‌ زاڵ بن به‌سه‌ر كێشه‌و گرÙته‌كاندا،بتوانن زۆر بوێرانه‌ باس له‌ ناخ Ùˆ ئێش وئازاره‌كانیان بكه‌ن،بتوانن راستگۆیانه‌ ناخی |
| ڕابردوو، ئێستا، ئایینده‌ |
ڕابردوو، ئێستا، ئایینده‌; زاهیر زانا
كاتێك له‌باره‌ی رابردوو Ùˆ ئێستا Ùˆ ئاینده‌وه‌ ده‌دوێین كارتێكه‌ری سه‌ره‌كی Ùˆ بناغه‌ی پۆلێنكردنی ئه‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌ زه‌مه‌نه‌ Ùˆ رۆڵێكی كارا Ùˆ گرنگی هه‌یه‌ Ùˆ باگراوندی ته‌واوی ژیانی ئێمه‌یه‌ Ùˆ سوته‌مه‌نی Ùˆ خۆراكمانه‌، رابردوو هه‌موو ئه‌وانه‌یه‌ كه‌تێپه‌ڕیین Ùˆ ئیتر ناتوانین رۆڵێكی به‌رچاوی تێدا بگێڕین، ئیستا كاتی Ùرمان Ùˆ جوڵه‌ Ùˆ كاركردنه‌ Ùˆ ده‌بێت په‌ڕه‌ی ژیانی تیا بنه‌خشێنین Ùˆ هه‌نگاوی تێدا هه‌ڵبگرین Ùˆ كاری رێك Ùˆ Ù¾ÛŽÙƒ Ùˆ ناوازه‌ی تیا ئه‌نجام بده‌ین Ùˆ به‌ردی تیا بخه‌ینه‌ سه‌ر به‌رد، تا قه‌ڵای ژیانێكی ئاسوده‌ Ùˆ ئارام Ùˆ Ú•ÛŽÙƒ Ùˆ Ù¾ÛŽÙƒÛŒ تیا بنیاد بنێین
ئاینده‌ هه‌ڵگری هه‌موو ئه‌و نه‌خشه‌ و پلان و ستراتیژانه‌یه‌ كه‌بۆ داهاتووی ژیانمان ده‌یكێشین و كێشاومانه‌ و به‌شێك له‌ ئامانج و هیواو خه‌ونه‌كانمانی له‌خۆگرتووه‌، ده‌بێت بزانین به‌شێكی زۆر له‌هۆكاری سه‌ركه‌وتنی سه‌ركه‌وتووه‌كان باش مامه‌ڵه‌كردنه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م سێ‌ زه‌مه‌نه‌دا و به‌شێك له‌شكستی شكستخواردوان گوێنه‌دانه‌ به‌زه‌مه‌ن به‌هه‌رسێ به‌شه‌كه‌یه‌وه‌، مرۆڤ ناتوانێت بێ رابردوو بژی، چونكه‌ به‌شێكی ئێستای رابردووی |
| دیالۆگ له‌گه‌ڵ (خود) دا |
دیالۆگ له‌گه‌ڵ (خود) دا
توێژه‌ری ده‌روونی سامان سیوه‌یلی
ڕه‌نگه‌ ئه‌م ناونیشانه‌ی سه‌ره‌وه‌ خه‌ڵکانێک ڕاچڵه‌کێنێت Ùˆ بڵێن جاچۆن مرۆڤ له‌گه‌ڵ خۆیدا قسه‌ ده‌کات، یان بڵێن ته‌نها شێته‌کان قسه‌ له‌گه‌ڵ خۆیاندا یان له‌به‌ر خۆیانه‌وه‌ ده‌که‌ن. یه‌کێک له‌گه‌وره‌ترین گرÙته‌کانی مرۆڤه‌کان له‌م سه‌رده‌مه‌دا نائاماده‌یی دیالۆگه‌ له‌گه‌ڵ خودی خۆیاندا. هه‌موومان زۆر قسه‌ ده‌که‌ین بۆ که‌سانی تر یان زۆر Ú¯ÙˆÛŽ ده‌گرین له‌که‌سانی تر، که‌چی نه‌قسه‌ له‌گه‌ڵ خۆماندا ده‌که‌ین Ùˆ نه‌گوێش له‌خۆمان ده‌گرین. جه‌نجاڵی ژیان وه‌های کردووه‌ مرۆڤی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ که‌مترین کاتی به‌ته‌نها بێت، کاتێکیش به‌ته‌نها بێت له‌خودی خۆی ڕاده‌کات Ùˆ یه‌کسه‌ر یان ته‌له‌Ùزیۆن یان مۆبایل یان ئینته‌رنێت یان هه‌ر شتێکی دیکه‌ ده‌کاته‌ هاوه‌ڵی خۆی. ئه‌مه‌ش کتومت خۆدزینه‌وه‌یه‌ له‌خود. مرۆڤ پێویستی به‌وه‌ هه‌یه‌ ناوبه‌ناو Ú¯Ùتوگۆیه‌کی هێمنانه‌ له‌گه‌ڵ خۆیدا ساز بکات، بزانێ خه‌ریکی چییه‌ له‌م دنیایه‌دا؟ به‌چی خۆی سه‌رقاڵ کردووه‌؟ باش ده‌کات یان خراپ؟ ئه‌و پرۆژانه‌ی هه‌وڵیان بۆ ده‌دات چین؟ پلانه‌کانی بۆ چاره‌سه‌ری گرÙته‌کانی چین؟.
|
| خێرایی له‌ Øوكمدان به‌سه‌ر خه‌ڵكیدا |
خێرایی له‌ Øوكمدان به‌سه‌ر خه‌ڵكیدا
د. رێدار Ù…Øه‌مه‌د ئه‌مین
پسپۆر (بۆرد) ی نه‌خۆشیه‌ ده‌روونییه‌كان
ده‌مه‌وێت به‌ قسه‌ی ئه‌و Ùه‌یله‌سوÙه‌ ده‌ست پێبكه‌م كه‌ ده‌ڵێت “ئه‌گه‌ر ئێمه‌ هه‌موو وه‌ك یه‌ك بیربكه‌ینه‌وه‌، كه‌واته‌ بیرناكه‌ینه‌وه‌â€. بۆیه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌ گه‌ر بمانه‌وێت كه‌سه‌كانی ده‌وروبه‌رمان ده‌بێت كتومت وه‌ك ئێمه‌بن، له‌وه‌ش خراپتر ئه‌وه‌یه‌ كه‌وا بزانین ئێمه‌ بێ هیچ كه‌موكوڕیین Ùˆ ئه‌وان Ù¾Ú• له‌ هه‌ڵه‌. ده‌ڵێن دانایه‌ك چوار كوڕی هه‌بوو داوای لێكردن كه‌ هه‌ر چواریان Ùˆ له‌ چوار كاتی جیاوازدا (هاوین، پایز، زستان، به‌هار) بڕۆنه‌ ناو دارستان Ùˆ سه‌یری بكه‌ن، پاشان كه‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ باوكیان باس بكه‌ن. ئه‌و كوڕه‌ی له‌ زستاندا سه‌یری دارستانی كردبوو به‌ باوكی گوت، دره‌خته‌كان هه‌مووی رووت بوون Ùˆ له‌ زۆر شوێنیش به‌Ùر دایپۆشیبوون، من دڵم زۆر به‌و دیمه‌نه‌ خۆش نییه‌. ئه‌وه‌ی دووه‌م وتی، ئه‌وه‌ی تۆ ده‌ڵێیت وانیه‌، من بینیم دارستان به‌ ره‌نگی سه‌وز داپۆشرابوو، |
| درۆکردن، دیارده‌ و نه‌خۆشی |
درۆکردن، دیارده‌ و نه‌خۆشی
دارا Øه‌مه‌د , به‌کالۆریۆس ده‌روونناسی
درۆکردن له‌لای هه‌ندێ که‌س وه‌ک ئاوو هه‌وا وایه‌ لای وایه‌ گه‌ر درۆ نه‌کا ناژی، هه‌موو که‌سێک له ژیانیدا که‌م تا زۆر تووشی درۆ کردن بووه‌و ده‌بێ ، به‌ڵام لای هه‌ندێ که‌س درۆ بووه‌ به‌ پیشه‌ی ڕۆژانه‌ی به‌شێوه‌یه‌ک وه‌ک ده‌ڵێ گه‌ر درۆ نه‌کا ژان ئه‌یگرێ……….
ئه‌و که‌سه‌ی که‌ درۆ ده‌کا پێی ده‌گوترێ درۆزن و درۆ کردن له‌ لای شتێکی ئاسایی یه‌.
ژنه‌ زانای Ùه‌ره‌نسی (کلودین بیلان) له‌ کتێبی (ده‌روونی درۆزن ) دا ده‌ڵێ درۆکردن کارێکی نێگه‌تیڤ ده‌ کاته‌ سه‌ر ته‌ندروستی که‌سه‌که‌،چونکه‌ پاشان هه‌ست به‌ گوناه ده‌کات Ùˆ هه‌ست ده‌کات که‌ گوناهێکی کردوه‌ویان ترسی له‌ ئاشکرابوونی درۆکه‌ی هه‌یه‌ Ùˆ ئه‌مه‌ش کار ده‌کاته‌ سه‌ر ده‌روونی Ùˆ ڕه‌نگه‌ ببێته‌ Ù‡Û†ÛŒ (خه‌وزڕان Ùˆ زوو هه‌ڵچو Ù† ودڵه‌ ڕاوکێ Ùˆ سه‌ر ئێشه‌ ) و……گه‌لێ نه‌خۆشی ده‌روونی تر ……… |
| كه‌سایه‌تی خۆت له‌ڕێگه‌ی ئه‌م وێنه‌وه‌ بزانه |
ئه‌گه‌ر له‌نێوان (0- 5) رووخسار ببینیت ئه‌وه‌ كه‌سێكی ته‌مه‌ڵی.
ئه‌گه‌ر له‌نێوان (6- 7) رووخسار ببینیت ئه‌وه‌ كه‌سێكی ئاساییت. ئه‌گه‌ر له‌نێوان (8- 9)
رووخسار ببینیت ئه‌وه‌ كه‌سێكی زۆر ئاساییت. ئه‌گه‌ر له‌نێوان (10- 11) رووخسار ببینیت
ئه‌وه‌ كه‌سێكی زیره‌كیت. ئه‌گه‌ر له‌نێوان (12- 13) رووخسار ببینیت ئه‌وه‌ كه‌سێكی زۆر
زیره‌كیت و وا بزانه‌ كه‌ عه‌بقه‌ریت. هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر له‌ (13) رووخسار زیاتر ببینیت
ئه‌وه‌ تۆ هه‌ر مه‌پرسه‌ چه‌ند زیره‌كیت. ده‌ی هه‌وڵبده‌ بزانه‌ تۆ كه‌سێكی چۆنیت.
كه‌سایه‌تی خۆت له‌ڕێگه‌ی ئه‌م وێنه‌وه‌ بزانه‌ ، له درێژه ی با به ت کرته بکه بۆ بینینی وێنه که . |
| به‌م وێنه‌یه‌ مێشكت تاقی بكه‌ره‌وه‌! |
دكتۆره‌كان ده‌ریان خستووه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر بتوانیت له‌ماوه‌ی
٣ سانیه‌دا ده‌موچاوی پیاوێك ببینیت له‌ناو ئه‌و وێنه‌یه‌دا ئه‌وا لای ڕاستی مێشكت زیاتر
له‌ كه‌سانی دیكه‌ كار ده‌كات ، ئه‌گه‌ر ٣ سانیه‌ تا ١ ده‌قیقه‌ ی پێ چوو ئه‌وا مێشكت ئاساییه‌
، وه‌ ئه‌گه‌ر ١ تا ٣ ده‌قیقه‌ی پێ چوو ئه‌وا لای ڕاستی مێشكت خاو كار ده‌كات وه‌ ده‌بێت پرۆتینی
زیاتر بخۆیت ، وه‌ ئه‌گه‌ر له‌ ٣ ده‌قیقه‌ زیاتری پێ چوو تا بیدۆزیته‌وه‌ ، ئه‌وا باشتره‌ زیاتر له‌م
ته‌مرینانه‌ بكه‌یت و تاقییان بكه‌یته‌وه‌ تا باشتر ببیت ، له درێژه ی با به ت کرته بکه بۆ بینینی وێنه که . |
| خه‌مۆكی |
خه‌مۆكی
Ù†/ Øسين جليل
سه‌ره‌تا بزانين خه‌مۆكی چيه‌ ؟
خه‌مۆكی : ديارده‌يه‌كی ده‌رونيه‌ ، كه‌ ئه‌بێته‌ هۆی شێواندن و تێكچونی ژيان و گۆڕينی بيركردنه‌وه‌ی توش بوو ، ئينجا توش بونه‌كه‌ له‌ ڕێگه‌ی هۆكاره‌ كۆمه‌ڵايه‌تيه‌كان ياخود هۆكاره‌ سياسيه‌كان ياخود هۆكاری ئابوری ياخود هۆكاره‌ ده‌رونيه‌كانه‌وه‌ ئه‌بێت .
با شتێكمان له‌ بير نه‌چێت هه‌ر ده‌م بيزانين :
سه‌ره‌تای چاره‌ سه‌ری خه‌مۆكی زۆر ئاسانه‌ .
ئايا بۆماوه‌ كاريگه‌ری هه‌يه‌ ؟
به‌ڵێ ده‌رونزانان پێان وايه‌ نه‌خۆشيه‌ بۆماوه‌ييه‌كان واته‌ ئه‌وانه‌ی له‌ دايك و باوك و باپيرانه‌وه‌ بۆ منداڵ ئه‌گوازرێته‌وه‌ كاريگه‌ری ئه‌بێت ، له‌ هه‌مان كاتدا چاره‌سه‌رو خۆڕزگاركردنيشيان بۆمان دياری كردوه‌ .
|
| په‌نجه‌ره‌ چیرۆکه‌ په‌ندی سایکۆلۆژی |
په‌نجه‌ره‌ چیرۆکه‌ په‌ندی سایکۆلۆژی
ئاماده‌کردنی: توێژه‌ری ده‌روونی Ùرمێسک ڕزگار
له‌ نه‌خۆشخانه‌یه‌كدا، دوو نه‌خۆش له‌ ژوورێكدا خه‌وێنرا بوون، یه‌كێك له‌ نه‌خۆشه‌كان ڕێگه‌ی پێدرابوو كه‌ هه‌موو پاش نیوه‌ڕۆیه‌ك بۆ ماوه‌ی كاتژمێرێك له‌سه‌ر قه‌ره‌وێڵه‌كه‌ی كه‌ لای تاكه‌ په‌نجه‌ره‌ی ژووره‌كه‌دا بوو دابنیشێ‌، به‌ڵام نه‌خۆشه‌كه‌ی تر ده‌بوو نه‌جوڵێت Ùˆ هه‌میشه‌ پشتی له‌ هاوژووره‌كه‌ی بێت Ùˆ له‌سه‌ر جیگه‌كه‌ی پاڵ بكه‌وێت به‌سه‌عات قسه‌یان له‌گه‌ڵ یه‌كتری دا ده‌كرد: له‌ باره‌ی هاوسه‌ر، خێزان، ماڵ، ماوه‌كانی سه‌ربازی یان پشوودانه‌كانیانه‌وه‌ قسه‌یان ده‌كردو هه‌موو پاش نیوه‌ڕۆیه‌ك، ئه‌و نه‌خۆشه‌ی كه‌ لای په‌نجه‌ره‌كه‌وه‌ بوو، داده‌نیشت Ùˆ وه‌سÙÛŒ هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی بۆ هاوژوره‌كه‌ی ده‌كرد كه‌ له‌و دیوی په‌نجه‌ره‌كه‌وه‌ ده‌یبینی.
په‌نجه‌ره‌كه‌ ڕووی له‌ پاركێك بوو كه‌ ده‌ریاچه‌یه‌كی جوانی تیادا بوو، قازو مراوییه‌كان له‌ ده‌ریاچه‌كه‌دا مه‌له‌یان ده‌كرد منداڵانیش سه‌رقاڵی یاری كردن بوون به‌ به‌له‌مه‌كانیان.
|
| پاره‌ چیرۆکه‌ په‌ندی سایکۆلۆژی |
پاره‌ چیرۆکه‌ په‌ندی سایکۆلۆژی
ئاماده‌کردنی: توێژه‌ری ده‌روونی Ùرمێسک ڕزگار‌
ووتاربێژێكی به‌ناو بانگ له‌كۆڕێکی دوو سه‌د كه‌سیدا ØŒ دراوێکی کاغه‌زی به‌نرخی له‌ گیرÙانی ده‌رهێناو پرسی : كێ‌ Øه‌ز ئه‌كات ئه‌م دراوه‌‌ Ù‡ÛŒ ئه‌و بێت ØŸ
هه‌موو ئاماده‌بووان ده‌ستیان به‌رز كرده‌وه‌ .
ووتار بێژ ووتی : زۆر باشه‌ ، من ئه‌م پاره‌یه‌‌ ئه‌ده‌م به‌ یه‌كێكتان به‌ڵام پێش ئه‌وه‌ ئه‌مه‌وێ‌ كارێك بكه‌م .
‌ پاشان له‌ به‌رامبه‌ر نیگا سه‌رسوڕماوه‌كانی ئاماده‌بوواندا، دراوه‌که‌ی له‌ده‌ستیدا گوشی و دووباره‌ پرسی :
كێ‌ Øه‌ز ئه‌كات هێشتا ئه‌م دراوه‌ی هه‌بێت ØŸ
دووباره‌ هه‌موو ئاماده‌بووان ده‌ستیان به‌رز كرده‌وه‌.
ئه‌م جاره‌یان پیاوه‌كه‌ دراوه‌‌ چرچ بووه‌كه‌ی خسته‌ سه‌ر زه‌وی و چه‌د جارێك به‌ له‌قه‌ (پێ‌ ) چووه‌ سه‌ری و به‌ پێڵاوه‌كانی به‌سه‌ر زه‌ویدا خشانی ، پاشان پاره‌كه‌ی هه‌ڵگرته‌وه‌و پرسی: باشه‌، ئه‌ی ئێستا كێ‌ ئاماده‌یه‌ ببێته‌ خاوه‌نی ئه‌م دراوه‌‌ ؟
|
| ئه‌مه‌ باش بخوێنه‌وه‌ ئايا تۆ شه‌رمنی ؟ |
بۆ شه‌رم بكه‌ين ØŸ نوسينی Øسين جليل / شه‌قڵاوه‌
شه‌رم چيه‌ ؟
بۆ شه‌رم ده‌كه‌ين؟
ئايا شه‌رم بۆ ماوه‌ييه‌ ؟ يان ژينگه‌ييه‌؟
ئايا شه‌رم گرێ ی ده‌رونيه‌ ؟ يان نه‌خۆشی ده‌رونيه‌ ؟
ئايا شه‌رم و رێز جياوازن ؟
زيانه‌كانی شه‌رم چين ؟
لێكدانه‌وه‌يه‌كی سايكۆلۆژيانه‌:
شه‌رم چيه‌ ؟
دياريده‌يه‌كی ده‌رونی كۆمه‌ڵايه‌تی يه‌ ، هه‌ستێكی ئاساييه‌ ،به‌ پله‌ی چه‌نديه‌تی و چۆنيه‌تی لاى هه‌ر تاكێك هه‌يه‌ . به‌ پێ ی گۆرانكاريه‌كانی كۆمه‌ڵگا گۆرانی به‌ سه‌ر دادێت .
بۆ شه‌رم ده‌كه‌ين ؟
ده‌رون زانان پێيان وايه‌ : شه‌رم كردن ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ قۆناغه‌كانی گه‌شه‌ كردن ، له‌ په‌روه‌رده‌ی خێزان و ناوه‌نده‌كانی خوێندن و ئامرازه‌كانی راگه‌ياندن وژينگه‌ی كۆمه‌ڵگاو هه‌ندێ جار خانه‌كانی خودا په‌رستی ............ هتد .
|
| ترس _ الخو٠fear |
ترس _ الخو٠fear_
نوسينی Øسين جليل/ شه‌قڵاوه‌
بريتيه‌ له‌ يه‌كێك له‌ گرينگترين هه‌ڵچونه‌كانی مرۆڤ ، له‌و كاته‌ی كه‌ ڕوبه‌ڕوی مه‌ترسيه‌كان ئه‌بێته‌وه‌ .
گرينگترين هه‌ڵچونه‌كانی مرۆڤ چين ؟
كامه‌رانی ( السعادة ) ØŒ توڕه‌بون ( الغضب ) ØŒ غه‌مباری Ùˆ دڵته‌نگی ( الØزن ) ØŒ ترس ( الخو٠) ØŒ خۆشه‌ويست ( الØب ) ØŒ قێز لێبونه‌وه‌ ( الاشمئزاز ) ØŒ ڕه‌تكردنه‌وه‌ ( الرÙض ) ØŒ سه‌رسوڕمان ( الدهشة ).
ترس :سايكۆ لؤچسته‌كان لةو بروايه‌ن هيچ گرÙتێكی ده‌رونی نييه‌ سه‌ره‌تا به‌ ترسه‌وه‌ دانه‌ڕۆشتبي Ø› كه‌واته‌ ترس ده‌روازه‌ی گرÙته‌ ده‌رونييه‌كانه‌ .
جۆره‌كانی ترس:
ترسه‌ سروستيه‌كان ( ئاساييه‌كان ) :_ ترسان له‌ ئاگر _ ئاو _ دڕنده‌ _ دوژمن ..... هتد
ترسه‌ ناسروشتيه‌كان ( نائاساييه‌كان ):_ تاريكی _ _ مامۆستا _ ده‌نگه‌ ده‌نگ _ مشك _ پزيشك _ پۆليس ...هتد .
ترسه‌ سروشته‌ ئاساييه‌كان پێويسته‌ هه‌موو مرۆڤێك لێيان بترسێت ، تا به‌رده‌وامی به‌ ژيانی خۆی بدا بۆنمونه‌ :
|
| سایكۆلۆژیای پاره‌په‌رست |
سایكۆلۆژیای پاره‌په‌رست
توێژه‌ری ده‌روونی سامان سیوه‌یلی
كه‌سانێك هه‌ن له‌ژیاندا پاره‌یان كردۆته‌ ئامانج، بیروباوه‌ڕ، خۆشه‌ویست. ئه‌م كه‌سانه‌ به‌ڕاستی عه‌شق ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌و كاغه‌زه‌ بێگیانه‌ی ناوی پاره‌یه‌. ئه‌م كه‌سانه‌ ده‌كرێت ڕیز به‌ند بكرێن له‌چه‌ندین پۆلێندا، كه‌خراپترین ئاست ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌گرێته‌وه‌ كه‌ ده‌بنه‌ كۆیله‌ی پاره‌ Ùˆ پاره‌ له‌سه‌روو هه‌موو شته‌كانی دیكه‌وه‌ ده‌بینن. ئه‌م كۆیلانه‌ وه‌ك گه‌شتیارێكی ڕووت Ùˆ ڕه‌جاڵ دێنه‌ ژیانه‌وه‌ Ùˆ ده‌ژین Ùˆ به‌جێی ده‌هێڵن بێئه‌وه‌ی له‌ماناكانی ژیان تێبگه‌ن، به‌درێژایی ژیان پاره‌ كۆده‌كه‌نه‌وه‌ Ùˆ ڕه‌نج ده‌ده‌ن Ùˆ ده‌ست ده‌بڕن Ùˆ درۆ ده‌كه‌ن Ùˆ دڵی خه‌ڵكی له‌به‌ر خاتری پاره‌ له‌خۆیان زویر ده‌كه‌ن، دواجاریش پاره‌كان به‌جێ ده‌هێڵن، پاره‌ هه‌ڵچنراوه‌ سه‌Ùته‌كراوه‌كانیش ده‌كه‌ونه‌ گیرÙان Ùˆ ده‌ستی خه‌ڵكی تره‌وه‌. ئه‌م جۆره‌ كه‌سانه‌ خاوه‌ن سایكۆلۆژییه‌تێكی تایبه‌تن، به‌جۆرێك به‌درێژایی ژیانیان له‌دڵه‌ڕاوكێدا ده‌ژین، هه‌رگیز هه‌ست به‌به‌خته‌وه‌ری ناكه‌ن، ترسێكی زۆر له‌پشت بیركردنه‌وه‌ Ùˆ ڕه‌Ùتار Ùˆ هه‌ڵسوكه‌وتیانه‌وه‌یه‌، به‌د گومان Ùˆ ساردن له‌هه‌موو په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانیاندا، باوه‌ڕیان به‌كارێك نییه‌ له‌پێناوی به‌رژه‌وه‌ندی گشتیدا بكرێت به‌بێ به‌رامبه‌ر یاخود كاری خێرخوازی Ùˆ خۆبه‌خشی، به‌ڵكو له‌پێناو هه‌موو شتێكدا چاوه‌ڕێی به‌رامبه‌ر (پاره‌) ده‌كه‌ن. هه‌موو شتێك ده‌گۆڕنه‌وه‌ به‌پاره‌، برا..خزم..دراوسێ..هاوڕێ. له‌ته‌مه‌نێكی زوودا تووشی نه‌خۆشییه‌ سایكۆسۆماتییه‌كان ده‌بن وه‌ك (شه‌كره‌، Ùشاری خوێن، زامی گه‌ده‌، |
| په‌روه‌رده‌ی‌ ده‌روونزانی |
په‌روه‌رده‌ی‌ ده‌روونزانی
ڕه‌نج ئیبراهیم :
وشه‌ی‌ سایكۆلۆژی‌ بریتیه‌ له‌یه‌كگرتنی‌ هه‌ردوو زاراوه‌ی‌ (لۆجی)‌ به‌مانای‌ خوێندن یاخود لێكۆڵینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ وشه‌ی‌ (سایك) كه‌ به‌ مانای‌ Ú•ÙˆØ ÛŒØ§Ø®ÙˆØ¯ ناخ دێت Ùˆ له‌و وشه‌یه‌ داتاشراوه‌، كه‌واته‌ وشه‌ی‌ سایكۆلۆجی‌ داتاشراوه‌یه‌كی‌ لاتینییه‌، به‌مانای‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ Ú•ÙˆØی‌ یاخود ناخ دێت .
هه‌رچه‌نده‌ به‌پێی‌ سه‌رده‌مه‌كان بیروڕای‌ جیاواز هه‌بووه‌ له‌ باره‌ی‌ پێكهاتنی‌ ئه‌م وشه‌یه‌، به‌ڵام زۆربه‌ی‌ Ùه‌رهه‌نگه‌كان وشه‌ی‌ " سایكۆ " به‌م هونه‌ره‌ پێناسه‌ ده‌كه‌ن:
1. Ú•ÙˆØ ÛŒØ§Ù† گیان .
2. مێشكی‌ مرۆڤ ØŒ چونكه‌ له‌ شیكردنه‌وه‌ی‌ ده‌روونیدا مێشك وه‌كو سه‌نته‌ری‌ بیركردنه‌وه‌ هه‌ست Ùˆ سۆز هه‌ڵسوكه‌وت ڕه‌Ùتار ده‌كات .
وه‌ " Ú•ÙˆØ "یشیان به‌م شێوه‌یه‌ پێناسه‌ كردوه‌ :
1- پێكهاته‌ی‌ گیانی‌ یاخود شتێكی‌ نه‌مر له‌ كه‌سێكدا .
2- مێشك و هۆشی‌ كه‌سێك یان سروشتی‌ هه‌ست و سۆزی‌ .
ئێمه‌ لێره‌دا مه‌به‌ستمان نیه‌ باس له‌ بیروڕا بكه‌ین، به‌ڵكو ئێمه‌ ته‌نها مانای‌ ساده‌ی‌ وشه‌و زاراوه‌كانه‌, له‌ بابه‌تی‌ ده‌روونزانیدا پێویسته‌ سه‌ره‌تا وشه‌كان ڕووت بكه‌ینه‌وه‌، واته‌ شیبكه‌ینه‌وه‌‌و تێیان بگه‌ین و هه‌وڵبده‌ین بزانین مانای‌ زاراوه‌كان چیه‌، پاشان ده‌ست بكه‌ین به‌ وه‌رگرتنی‌ بیرو ڕای‌ كه‌سانی‌ تر .
سایكۆلۆجیا چیه‌ ؟ |
| يۆگا چيه‌ ؟ |
يۆگا چيه‌ ؟
یوگا Ùه‌لسه‌Ùه‌یه‌كی‌ رۆØییه‌و، له‌كتێبی‌ پیروَزی‌ (ڤیدا) كه‌ ئاینێكی‌ هیندی‌ كۆنه‌و به‌زمانی‌ سانسكریتی‌ نوسراوه‌ته‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌ و، به‌پشت به‌ستن به‌و زانیارییه‌ روَØییانه‌، له‌گه‌ڵ هه‌ندێك وه‌رزشی‌ تایبه‌تی‌، هاوسه‌نگییه‌كی‌ یه‌كسان له‌ نێوان (عه‌قڵ Ùˆ Ø±Û†Ø Ùˆ له‌ش وده‌روون ) دا دروست ده‌كات و، هێزه‌ شاراوه‌كانیان به‌گه‌ڕده‌خات و، عه‌قڵ وهۆشی‌ مرۆڤیش زاڵ ده‌كات به‌سه‌ر غه‌ریزه‌كانی‌ نه‌Ùسدا و، له‌ گه‌شتێكی‌ رۆØیداو له‌چه‌ند قۆناغێكی‌ یه‌ك له‌دواییه‌كدا مرۆڤ به‌ خودی‌ خۆی‌ ده‌ناسێَت و، به‌و هێزه‌ له‌راده‌ به‌ده‌رو شاراوانه‌شی‌ ئاشنا ده‌بێت كه‌ خواوه‌ند پێی‌ به‌خشیوه‌. له‌ڕێگه‌ی‌ كرداری‌ بیركردنه‌وه‌ Ùˆ تێرامانیشه‌وه‌، كه‌ به‌ (پراتیادهارا) ناوده‌برێت، خواوه‌ند به‌مرۆڤ ده‌ناسێنێت و، له‌گه‌ڵ ئه‌و هێزه‌ گه‌ردوونیی‌ Ùˆ بالاَیه‌دا یه‌كده‌گرێت و، ژیانێكی‌ نه‌بڕاوه‌ی‌ هه‌تاهه‌تایی‌ له‌ جیهانه‌ بالاَكانی‌ ئه‌و دیوو جیهانی‌ ماددیدا ده‌سته‌به‌ر ده‌كات ØŒ به‌م كرداری‌ یه‌كگرتن Ùˆ به‌یه‌ك بوونه‌ش، ده‌وترێت ( یۆگا ) یاخود ( Ùه‌نابوون ) یان یه‌كگرتن Ùˆ به‌یه‌كبوون له‌گه‌ڵ ره‌هادا .
Ùه‌لسه‌Ùه‌ی‌ یۆگا باوه‌ڕی‌ ته‌واوی‌ به‌یه‌كێتی‌ بوون هه‌یه‌، واته‌ (ÙˆØده‌ الوجود) به‌شێوه‌یه‌كی‌ Ùراوانتر ØŒ نه‌ك به‌وشێوه‌یه‌ی‌ Ùه‌یله‌سوÙه‌ ماددییه‌كان لێكیان داوه‌ته‌وه‌ Ùˆ پێناسه‌یان بۆ كردووه‌ ØŒ واته‌ به‌شێوه‌ی‌ (دیالێكتیكی‌) .
Ùه‌لسه‌Ùه‌ی‌ یۆگا ده‌یسه‌لمێنێت مرۆڤ بوونه‌وه‌رێكی‌ گه‌ردوونییه‌و، له‌ به‌شه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ گه‌ردوون جیانابێته‌وه‌ و، به‌هه‌مووشیان یه‌ك دروستكارو په‌ردوه‌ردگاریان هه‌یه‌، هه‌میشه‌ چاودێریان ده‌كات ØŒ مێژووی‌ ڤیدا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نزیكه‌ی‌ پێنج هه‌زار ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر، ڤیدا له‌ هه‌ردوو داستانی‌ " مهابهاراتا Ùˆ رامایانا"ی‌ هیندی‌ كۆندا ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ ته‌واوی‌ هه‌یه‌، وێراÙی‌ كاریگه‌ریی‌ ته‌وای‌ له‌ سه‌ر هه‌موو ئایینه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ له‌ دوای‌ هاتوون، ئه‌ویش به‌هۆی‌ ئه‌و مه‌عریÙه‌ رۆØیی‌ و، ره‌وشته‌ به‌هادارانه‌ی‌
|
| ته‌ندروستی ده‌رونی |
ئاماده‌كردنی Øسين جليل
مامۆستای ده‌رونزانی له‌ په‌يمانگه‌ی
په‌روه‌رده‌ی وه‌رزشی شه‌قڵاوه‌ ته‌ندروستی ده‌رونی
لات سه‌ير نه‌بێت ئه‌گه‌ر بڵێم:
زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی ڕۆژانه‌ سه‌ردانی نه‌خۆشخانه‌و نۆرينگه‌ پزيشكيه‌كان ئه‌كه‌ن ته‌نها نه‌خۆشی جه‌سته‌ييان نيه‌ ؟ به‌ڵكو ده‌رونييه‌ن ناته‌ندروستن ؛ له‌ بارێكی ئاڵۆز ئه‌ژين ) . پزيشكه‌كان ئه‌م ڕاستيانه‌ باش ئه‌زانن .
ده‌رونزانی هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای به‌ زانست بونی له‌ سه‌ر ده‌ستی زانای ئه‌ڵمانی ( ڤۆنت )له‌ ساڵی ١٨٧٩ ØŒ دواتر له‌ لايه‌ن ده‌رونزانی تر له‌وانه‌ ( جۆرج واطسن )له‌ ساڵی ١٨٩١ Ù¾ÛŽØ´ ئه‌ويش له‌ لايه‌ن زانا ( Ùرۆيد له‌ ساڵی ١٨٨٠به‌ڵام Ùرۆيد له‌ سه‌ره‌تا ده‌رونزان نه‌بو به‌ڵكو پزيشك بو كاتێ سه‌رنجی دا هه‌ندێ كه‌س توانای جولاندنی ده‌ست Ùˆ قاجيان نيه‌ به‌بێ هيچ هۆكار ئه‌مه‌ له‌ ده‌رونزانی پێئه‌ڵێن ( هيستری ) . ئينجا نۆرينگه‌ی ده‌رونی بۆ شيكردنه‌وه‌ی ده‌رونی دامه‌زراند . هه‌مويان كاريان له‌سه‌ر بابه‌تی ته‌ندروستی ده‌رونی كۆمه‌ڵايه‌تی كرد .
هه‌ر وڵاتێك هه‌وڵ ئه‌دا بۆ ئاسايشی گه‌له‌كه‌ی خۆی ØŒ بۆ تۆش هه‌وڵ ناده‌ی بۆ ئاسايشی ده‌رونی خۆت ( الامن النÙسي ) ØŸ ئايه‌ كارێكی گرانه‌ ØŸ يان گرانتر نيه‌ تۆ له‌ دوو دڵی Ùˆ دڵه‌ ڕاوكێ Ùˆ گۆشه‌گيری بيت ØŸ دوای ئه‌و دوو دڵی Ùˆ نارامی ده‌رونی Ùˆ تێكچونی باری ته‌ندروستی ده‌رونی نيگه‌رانيه‌كانت زياتر ئه‌بێت Ùˆ چيت ده‌ست ئه‌كه‌وێت ...
|
| هێزی بیرکرنه‌وه‌ |
هێزی بیرکرنه‌وه‌
عه‌بدوڵا تۆÙیق/ پسپۆڕی ڕاهێنانه‌ ده‌روونییه‌کان
بیرکردنه‌وه‌کانمان پێکهاتووه‌ له‌ شه‌پۆلی جوڵه‌ی موگناتیسی ئه‌له‌کترۆنی Ùˆ وزه که‌ له‌کاتی بیرکردنه‌وه‌کانماندا ده‌ینیرین. هه‌ر بیرکردنه‌وه‌یه‌کیشمان Ùرێکڤێنسێکی تایبه‌تی خۆی هه‌یه. په‌پێی لێکۆلینه‌وه‌کان بیرکردنه‌وه‌کانمان ده‌گه‌ڕێن هه‌تا دڵنیا ده‌کرێنه‌وه له‌و شته‌ی که‌ له‌ناو ئامانجی بیرکردنه‌وه‌که‌دایه. مه‌به‌ست له‌ دڵنیا بوونه‌وه‌که‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ تۆ هه‌ست بکه‌یت یان وابزانیت که‌ تۆ که‌وتویته‌ته‌ ناو ئه‌و ڕوداوه‌ی که‌ بیرت لێکردوه‌ته‌وه. بۆ نمونه‌ تۆ ده‌ترسیت که‌ شتێك ڕووبدات، تۆ ئه‌و کاته‌ ده‌که‌ویته‌ ناو ئه‌و باره‌وه‌ وه‌ك ڕاستیه‌ك ئه‌گه‌رچی ته‌نها بیرکردنه‌وه‌یه.
که‌وتنه‌ناو ئه‌م بارانه‌وه‌ بۆ هه‌ر دوو جۆره‌کانی بیرکردنه‌وه‌ی باش/ پۆزیتیڤ Ùˆ خراپ/ نێگه‌تیڤه، به‌ڵام به‌زۆری بیرکردنه‌وه‌ خراپه Ùرێکڤێنسه‌ نزمه‌کانمانه‌ که‌ هه‌ستی وه‌ك دڵپیسی، Øه‌سودی، توڕه‌بوون، په‌ست بوون، ناڕه‌زای Ùˆ خۆبه‌ بێ نرخ سه‌یرکردنمان ده‌داتێ Ú©Ù‡ ‌ئێمه پێویسته‌ به‌ئاگابین Ù„ÛŽÛŒ.
هه‌موو بیرکردنه‌وه‌کانمان هێزێکی تایبه‌تیان هه‌یه‌ و کار ده‌که‌نه‌ ‌سه‌ر ژیانمان، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بیرکردنه‌وه‌کانمان ده‌بێته‌ خولقێنه‌ری ئه‌و هه‌ستانه‌مان که‌ له‌ پاشاندا له‌‌ هه‌ڵسوکه‌وتو په‌یوه‌ندیه‌کنمان ڕه‌نگدانه‌وه‌ی ده‌بێت. هه‌ر بۆیه‌ ده‌بێت گرنگی بده‌ین به‌و بیرکردنه‌وانه‌مان که‌ ئێمه‌ بیری لێده‌که‌ینه‌وه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌دوایدا ئێمه‌ خودی خۆمان و ده‌وروبه‌رمان به‌ره‌نگاری ئه‌و بیرکردنه‌وانه‌ ده‌بێته‌وه. |
| Ùشاری ده‌روونی ستریس Stress |
Stressئه‌و Ùشاره‌یه‌ كه‌ مرۆڤ به‌كار ده‌هێنێت یان تووشی ده‌بێت Ùˆ به‌هۆیه‌وه‌ Ù‡Û†Ú•Ù…Û†Ù†ÛŒ ( ئه‌درێنالین Ùˆ كۆرتیزۆل ) له‌ ‌له‌شدا زیاد ده‌كات Ùˆ به‌هۆیه‌وه‌ مرۆڤ تووشی ناڕه‌Øه‌تی ده‌بێت وه‌كو : ( به‌رزبوونه‌وه‌ی په‌ستانی خوێن ØŒ خێرای لێدانی دڵ ØŒ ئاره‌ق كردنه‌وه‌ Ùˆ له‌رزین ØŒ پشت Ùˆ سه‌ر Ùˆ سك ئێشه‌ ØŒ به‌رزبوونه‌وه‌ی شه‌كره‌ له‌ خوێندا ØŒ ڕه‌قبوونی ماسولكه‌ ØŒ هه‌ناسه‌ سواری بێزار بوونی خه‌و ØŒ توڕه‌بوون ØŒ كۆنترۆڵ به‌سه‌ر خۆدا نه‌مان ØŒ هه‌ڵه‌ كردن له‌كاردا ØŒ Øه‌ز به‌ته‌نها كردن Ùˆ دوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌ كۆمه‌ڵ ØŒ بڕوا به‌خۆ نه‌بوون Ùˆ ئه‌گه‌ر ئه‌مانه‌ چاره‌سه‌ر نه‌كران به‌خێرای ئه‌و كاته‌ ئه‌م نیشانانه‌ ده‌بنه‌ Ù‡Û†ÛŒ نه‌خۆشیه‌ كوشنده‌كانی وه‌ك دڵ Ùˆ مێشك وه‌ستان Ùˆ غه‌م داگرتن Ùˆ نه‌خۆشی ده‌روونی Ùˆ شێر په‌نجه‌ Ùˆ زۆر نه‌خۆشی تری ده‌روونی Ùˆ به‌ده‌نی ) .
ده‌بێت Stress بكه‌ینه‌ دوو به‌شه‌وه‌ كه‌ یه‌كێكیان ئیجابی Ùˆ ئه‌وی تریان سلبی . به‌كارهێنانی Ùشاری ده‌روونی ئه‌گه‌ر له‌سنوور Ùˆ كۆنترۆڵی خۆمان ده‌رنه‌چێت Ùˆ بتوانین پشوو بده‌ین Ùˆ خۆمان بهێنینه‌وه‌ دۆخی خۆمان ئه‌و كاته‌ باشه‌ ! واته‌ ئیجابیه‌ ØŒ به‌ڵام ئه‌گه‌ر زۆر به‌رده‌وام بووین Ùˆ سنورمان دانه‌نا ئه‌وا ئه‌و كاته‌ وه‌كو باسمان كرد له‌ سه‌ره‌وه‌ تووشی ئه‌و كێشانه‌ ده‌بین .
وه‌رزشه‌وانه‌كان ئه‌گه‌ر له‌ سه‌ره‌تادا زۆر به‌ Ùشاره‌وه‌ هه‌موو تواناكاانیان به‌كارهێنا له‌ چه‌ند خوله‌كی سه‌ره‌تادا ØŒ ئه‌و كاته‌ بڕناكه‌ن Ùˆ ماندوو ده‌بن . مرۆڤ Ùشارێكی گه‌وره‌ی ڕۆژانه‌ی له‌سه‌ره‌ بۆیه‌ پێویسته‌ ئه‌م زانسته‌ به‌كاربهێنن بۆ به‌ره‌نگاری كردنه‌وه‌ی ØŒ ئه‌گینا هه‌موو مرۆڤایه‌تی له‌ ناو ده‌چێت Ùˆ جیهانێكی نه‌خۆشمان لێده‌رده‌چێت .
|
| پێكه‌نین.. ئه‌و ده‌رمانه‌ی به‌ خۆڕایى ده‌ستده‌كه‌وێت |
Ùه‌یله‌سوÙ‌و زانایانى ده‌روونناسى‌و لێكۆڵه‌ره‌وه‌كان وا لێكى ده‌ده‌نه‌وه‌ پێكه‌نین ده‌رمانێكه‌ وه‌ك مه‌شقى وه‌رزش سوود به‌ دڵ ده‌گه‌یه‌نێ‌و رێگه‌ خۆشكه‌ره‌ بۆ خوێنبه‌رو خوێنهێنه‌ره‌كان تاكو چاڵاكتر كاربكه‌ن.
Ùرۆیدى ده‌روونناس ده‌ڵێ: پێكه‌نین دیارده‌یه‌كه‌و وزه‌و توانستێكى ده‌روونییه‌ كه‌ پێشبینیه‌كى درۆزنانه‌ ئاماده‌ى ده‌كات.
جۆن مۆریال-Ù‰ Ùه‌یله‌سو٠ده‌ڵێ: پێكه‌نین جۆرێكه‌ له‌ جۆره‌كانى گوزارشتكردن له‌ ره‌تبوونى مه‌ترسیه‌كان.
پیته‌ر مارتنیسۆن ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات، پێكه‌نین وه‌ڵامدانه‌وه‌یه‌كه بۆ ئه‌و باره‌ كۆمه‌ڵایه‌تیانه‌ى كه‌ شتێكى راسته‌قینه‌ نین.
پێكه‌نین هۆكارێكى سه‌ره‌كیه‌ بۆ به‌هێزكردنى وره‌ى ئاده‌میزادو له‌ هه‌موو Øاڵه‌تێكى گرژیى‌و توندوتیژیى كۆمه‌ڵایه‌تى دوورده‌كه‌وێته‌وه‌، بۆ دروستى جه‌سته‌و ئه‌قڵ زۆر گرنگه‌و كه‌سى رووخۆش‌و ده‌م به‌ پێكه‌نین له‌ ناو خه‌ڵك دا خۆشه‌ویسته‌و سه‌رنجى ده‌وروبه‌ر به‌ لاى خۆیدا راده‌كێشێ‌و زوو ده‌چێته‌‌ دڵى ده‌وروبه‌رو هاوڕێ‌و دۆست په‌یداده‌كات‌و غه‌مبارىو داماوى كپده‌كات‌و خانه‌كانى مێشك گورجوگۆڵ ده‌كات له‌ ئاگاداركردنه‌وه‌ى له‌ش بۆ ده‌ربڕینى ره‌زامه‌ند‌یی‌و خاوبوونه‌وه‌ى ده‌روونیى.
سه‌لمێندراوه‌ جیاوازى زۆر هه‌یه‌ له نێوان‌ پێكه‌نینى هه‌ردوو ره‌گه‌زى نێرو مێ دا، پێكه‌نینى ژن تیژه‌و جۆره‌ ئاوازێكى تێدایه..‌ به‌ڵام پێكه‌نینى پیاو به‌رز‌و گه‌وره‌یه.
هاوكات پێكه‌نین سوودى زۆره‌ بۆ ئه‌قڵ‌و ده‌روونیى مرۆڤ‌و پاڵه‌په‌ستۆى خه‌م‌و تاڵى ژیان كه‌مده‌كاته‌وه‌.. |
| چۆن هاوسەنگی دەروون و لەش دەپارێزیت؟ |
بۆ پاراستنی باری هاوسەنگی دەروون و لەش پەیڕەوی ئەم ڕێگایانەی خوارەوە بكە:
1. كاری ڕۆژانەت بە ڕێكوپێكی ئەنجام بدە، زیاد لەپێوست خۆت هیلاك و زیدەڕۆیی مەكە.
2. كێشەكانت بە ووردی دەستنیشان بكە و هەوڵی چارەسەری گونجاویان بۆ بدە.
3. هەوڵ بدە كاتێكی گونجاو بۆ هەواگۆڕی تەرخان بكەیت.
4. هیچ خۆت لە ماڵەوە بەند مەكە و زوو زوو لەگەڵ شتی نوێ ئاشنایی پەیدابكە.
5. وەرزش بكە (هەر جۆرە وەرزشێك)، بەپێی توانا خۆراكت هاوسەنگ بكە، ناوە ناوە خۆت بە خوێندنەوە خەریك بكە.
6. گرÙت Ùˆ ÙƒÛŽØ´Û• دەروونییەكانت بۆ هاوڕێیە دڵسۆزەكانت باس بكە تاكو بارە گرانەكانت سووكتر بن.
7. پشوودان Ùˆ Øەوانەوە پێویستە، پشووی دەروون Ùˆ بەدەن تاكو مێشك Ùˆ ماسوولكەكانت ئارام ببنەوە بۆ ئەوەی پاشان چالاكتر بكەونەوە كار، ڕۆژانە (7-8) كاتژمێر بۆ خەو تەرخان بكە. لەكاتی نووستندا، هەموو هزر Ùˆ بیركردنەوەیەك بەلاوەنێ.
8. زیاتر كۆمەڵایەتی بە، سەردانی هاوڕێ و خزم و برادەرانت بكە.
9. Ù‡Û•ÙˆÚµ نەدەی لەكاتی قەیران Ùˆ ÙƒÙتیدا پەنا بەریتە بەر زیاد جگەرەكێشان Ùˆ خواردنەوەی ئەلكهول، بەمەوە تەندروستیت بە جارێك لەدەست دەدەیت. |
| لادانه‌ سێکسییه‌کان |
لادانه‌ سێکسییه‌کان
وه‌رگێڕانی: دارا Øه‌مه‌د
به‌کالۆریۆس ده‌روونناسی
زۆرن ئه‌و لادانه‌‌ سێکسییانه‌ی تووشی مرۆڤ ده‌بن یان به‌ واتایه‌کی تر بڵێین که‌ مرۆڤ خۆی تووش ده‌کات به‌ ده‌ستی خۆی……..هه‌ندێک لادان هه‌یه‌ ترسناکه‌ له‌ وانه‌یه‌ به‌ تێپه‌ڕبوونی کات ببێته‌ نه‌خۆشی ترسناک Ùˆ هه‌ندێ نه‌خۆشی جه‌سته‌یی…هه‌روه‌ها هه‌ندێک لادان هه‌یه‌ زۆر باوه‌ بۆ نموونه‌ ده‌ستپه‌ڕکردن به‌ شێوه‌یه‌کی به‌رده‌وام [له‌ وانه‌یه‌ ببێته‌ Ù‡Û†ÛŒ لاوازی سێکسی]وه‌ سه‌یرکردنی Ùلیمی سێکسی یان خۆ ڕه‌Øه‌ت کردن به‌ تایبه‌تی لای ئاÙره‌ت به‌ هه‌ندێک ئامێر ÛŒ وه‌ک ئه‌ندامی نێرینه‌ی ده‌ستکرد یان قوتوی شامپۆو کرێم که‌ به‌شێوه‌ له‌ ئه‌ندامی نێرینه‌ بچێت……….
جا لێره‌دا هه‌ندێک له‌ ترسناکترین لادانی سێکسی ده‌خه‌مه‌ به‌رده‌می خوێنه‌ری کورد تا هیچ نه‌بێ شاره‌زاییه‌کی که‌میش بێ هه‌یبێ ده‌رباره‌ی ئه‌م لادانانه‌‌ ‌و لێیان دور بکه‌وێته‌وه‌،چونکه‌ ئه‌مه‌ لادانه‌ له‌ ڕێره‌وی کۆمه‌ڵگاو نامۆیه‌ به‌ ڕاستی هه‌ر که‌سێک تووشی ئه‌م جۆره‌ لادانه‌[انØراÙ]ه‌ بێت Ù¾ÛŽÛŒ ده‌گوترێ نه‌خۆش وکاریگه‌ری ده‌روونی وجه‌سته‌یی له‌ سه‌ری ده‌بێ..هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌م لادانانه‌‌ له‌لای ئێمه‌ زۆرکه‌متره‌ وه‌ک ئه‌وه‌ی له‌ کۆمه‌ڵگه‌ی ئه‌وروپیدا هه‌یه، چونکه‌ له‌ڕووی ئاینیه‌وه‌ هه‌ندێک له‌م لادانانه‌، بۆ نمونه‌ سێکس له‌ گه‌ڵ ئاژه‌ڵ یان سێکس کردنی دوو که‌س له‌ یه‌ک ڕه‌گه‌ز [Ú©ÙˆÚ• له‌گه‌ڵ Ú©ÙˆÚ• Ùˆ Ú©Ú† له‌گه‌ڵ Ú©Ú†]به‌ گوناØه‌ گه‌وره‌کان [الکبائر]داده‌ندرێت Ùˆ له‌ ڕووی ده‌روونی وجه‌سته‌ییشه‌‌وه‌ به‌ نائاسایی Ùˆ لادان داده‌ندرێت، گرنگترین لادانه‌کانیش‌ ئه‌مانه‌ن؛
|
| په‌تای ڕه‌تکردنه‌وه‌ی هاوسه‌رگیری |
په‌تای ڕه‌تکردنه‌وه‌ی هاوسه‌رگیری
توێژه‌ری ده‌روونی
سامان سیوه‌یلی
ڕۆژگارێک تێکه‌وتووین Ùۆرمی خێزان به‌و شێوه‌یه‌ی هه‌یه‌ ناشیرینه‌ له‌به‌رچاودا، ڕه‌وشی خێزانی به‌و شێوه‌یه‌ی ‌ده‌بینرێت Ùˆ ده‌بیسترێت دڵه‌ڕاوکێ Ùˆ بێئومێدی ده‌خوڵقێنێت، ژیانی خێزانی لای به‌شێک له‌وانه‌ی له‌ده‌ره‌وه‌ی ژیانی هاوسه‌ریدان بۆته‌ ئه‌و کابوسه‌ی که‌هیوای بۆ ناخوازرێت له‌خه‌ونیشدا تووشی ببن. جاران کوڕان بریسکه‌ی سمێڵیان ده‌هات به‌باسوخواسی ژنهێنان، کچان له‌چاوه‌ڕوانی شاسواری خه‌ونه‌کانیاندا Ú•Û†Ú˜ Ùˆ شه‌وه‌کانی ته‌مه‌نیان به‌ڕێده‌کرد، که‌چی له‌م ڕۆژگاره‌دا لای به‌شێک له‌گه‌نجان به‌باسکردنی چوونه‌ ناو ژیانی هاوسه‌ری موچڕکه‌ به‌ده‌روون Ùˆ جه‌سته‌یاندا دێت. گه‌نجی ئێستا کاتێک له‌ڕه‌وشی خێزانی خێزانداره‌کان له‌ده‌وروبه‌ری خۆیدا ده‌ڕوانێت نموونه‌ی زۆر ناشیرین ده‌بینێت، کێشه‌ Ùˆ ئاژاوه‌ی خێزانی، بێ متمانه‌یی، خیانه‌ت Ùˆ ناپاکێتی، بێڕێزی، بێوه‌Ùایی به‌رامبه‌ر به‌ڵێنه‌کان، تۆران، ده‌ستێوه‌ردانی کۆمه‌ڵایه‌تی، ململانێ له‌گه‌ڵ ماڵه‌ خه‌زور، جیابوونه‌وه‌ Ùˆ ڕه‌نج به‌باچوون و…هتد. ئه‌م نموونانه‌ نه‌ک هه‌ر هانده‌ر نابن بۆ گه‌نجان تاچوونه‌ ژیانی هاوسه‌ری بکه‌نه‌ پرۆژه‌ Ùˆ خه‌ون Ùˆ کار بۆ هێنانه‌ دی بکه‌ن، به‌ڵکو به‌ئه‌ندازه‌یه‌ک Ú•Û†Øیان ده‌تۆرێنێت له‌پرۆسه‌ی هاوسه‌رگیری که‌هه‌ر بیری لێنه‌که‌نه‌وه‌. (شوو بکه‌م به‌ده‌ردی Ùڵانی هاوڕێ Ùˆ Ùیساری خوشکم Ùˆ ئه‌وی تری خزمم ‌بچم؟ جاتوخوا ئه‌م ژیانییه‌ ڕه‌به‌نییه‌ی ئێستام باشتر نیه‌ له‌و دۆزه‌خه‌؟). ئه‌مه‌ وه‌ڵامی به‌شێک له‌کچانی کۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌یه‌ له‌ئێستادا به‌رامبه‌ر پرسی هاوسه‌رگیری. کوڕه‌ نائومێده‌کانیش به‌رامبه‌ر هه‌مان پرس به‌م جۆره‌ ڕای خۆیان ده‌رده‌بڕن (به‌قوربانه‌ وازم لێبێنن سه‌رم ڕه‌Øه‌ت Ùˆ سه‌Øه‌ته‌ ئێستا، کاکم Ùˆ هاوڕێکانم زۆریان هه‌ڵتڕاندووه‌ له‌ژیانی خێزانی تامنیش خۆم به‌و‌ده‌رده‌به‌رم).
|
| به‌دوای چیدا وێڵی له‌م خه‌زێنه‌یه‌دایه‌؟ |
به‌دوای چیدا وێڵی له‌م خه‌زێنه‌یه‌دایه‌؟
زاهیر زانا
ژیان بێ هیوا و ئاوات بوونی یه‌ و مرۆڤ به‌سروشتی خۆی هه‌میشه‌ به‌دوای ئه‌وانه‌دا وێڵه‌ كه‌بڕوای وایه‌ به‌خته‌وه‌ری ده‌كه‌ن، ویستی مرۆڤ بۆ باشتر ژیان و به‌ره‌وپێش چونه‌ و ساتێكیش نییه‌ بێ ئه‌م خولیایه‌ به‌سه‌رماناندا تێپه‌ڕبێتن كه‌واته‌ ئێستا به‌دوای چیدا وێڵی كامه‌یه‌ خواست و هیوای تۆ؟ ده‌ته‌وێت بگه‌یته‌ چی؟ ده‌ته‌وێت كێ بیت؟ ده‌ته‌وێت چیت هه‌بێت..؟
بێ دودڵی ئه‌وه‌ی ده‌ته‌وێت ئێستا ده‌ستنیشانی بكه‌ هه‌رچه‌ند داواكه‌ت گه‌وره‌ بێت له‌به‌جێهێنانی مه‌ترسه‌، چونكه‌ ده‌مه‌وێت ناونیشانی خه‌زێنه‌یه‌كت پێ بلێم كه‌ هه‌موو ئه‌وانه‌ی تێدایه‌ كه‌ ده‌ته‌وێت كلیلی ئه‌و خه‌زێنه‌یه‌ش له‌ده‌ستی خۆتدایه‌ و ته‌نها به‌تۆ ده‌كرێته‌وه‌، به‌لێ ته‌نها به‌تۆ ده‌كرێته‌وه‌, كه‌واته‌ ئێستا بڕۆ به‌ر ئاوێنه‌ و بۆ ئه‌و خه‌زێنه‌یه‌ بڕوانه‌, گرنگ نییه‌ ره‌نگی ده‌رگاكه‌ی و جوانی رووپۆشه‌كه‌ی، گرنگ نییه‌ خه‌ڵكی كوێی و ره‌گه‌ز و نه‌ته‌وه‌ت چییه‌، خه‌زێنه‌یه‌كت هه‌یه‌ و له‌گه‌وره‌یی و ده‌وڵه‌مه‌ندی دلنیابه‌ و تاكه‌ خاوه‌نیشی تۆی ته‌نها تۆ ده‌توانی له‌ده‌رگای ئه‌و خه‌زێنه‌وه‌ بچیته‌ ژووره‌وه‌ و ته‌واوی شته‌ به‌به‌هاكانی بهێنیته‌ ده‌ره‌وه‌، كه‌واته‌ بڕۆ ناو دوورگه‌ گه‌وره‌كانی ناخت و به‌ته‌واویدا بگه‌ڕێ تائه‌وه‌ی ده‌ته‌وێت ده‌ستت بكه‌وێت و بزانه‌ خه‌زێنه‌ی تۆ هه‌موو ئه‌وانه‌ی تێدایه‌ كه‌خه‌ڵكی هه‌یانه‌ و ره‌نگه‌ شتی وا به‌نرخیشی تێدابێت كه‌له‌خه‌زێنه‌ی هیچ كه‌سێكدا ده‌ست نه‌كه‌وێت، به‌كاریان بهێنه‌ تا له‌سنور و شورای خه‌زێنه‌ بێنه‌ ده‌ره‌وه‌ و نرخ و به‌های راسته‌قینه‌ی خۆیان وه‌ربگرن. |
| من کێم ؟ |
من کێم ؟
هاوبیر کامەران
مامۆستای کۆمەڵەی هونەری یۆگای گۆسوام
ئێمە بە نەزانیەکى زۆرەوە ، بە لەبیرچونەوەیەکى زۆرەوە ، بە ئازارێکى زۆرەوە لەدایک دەبین و هەندێکمان ئازارى بێ باوکی یان بێ دایکیش دەچێژین . دێینە ژیانەوەو ئازار لەدواى ئازار سەر هەڵدەدات. ئازارى منداڵى و نەبونى هەمو شتێک لەبەردەستدا ، ئازارى کاتى هەرزەکارى و چەپاندنى جنسى ، ئازارى پێکەوەنانى خێزان و دروستکردنى منداڵ و بەخێو کردنى ، ئازارى پیرى و دامەزراندنى کچ و کوڕ لە ژیانێکى بەناو خۆشدا ، ئەمە سەرەڕاى هەزاران جۆرى نەخۆشى و ناخۆشى . لەدوا هەمو ئەمانەش مردن کە هەرچیت خواردوە لە پێکەنین و خۆشى و پێکەوەبون و دۆستیى لە پشتە ملتەوە دەرى دەکێشێتەوە. خۆ ئەگەر وەکو هیندۆسى و بودى و یەهودى و یەزیدى و جینى و شینتۆیى و کاکەیى و یۆگیەکان بروات بە لەدایک بونەوەى بەردەوام هەبێت ئەوە ئازارەکان هەزارقات دەبنەوە .
ئەمە ئەگەر بەسەرزارەکى بژیت . خۆ ئەگەر Ú©Û•Ù…ÛŽÚ© بیر Ù„Û• ژیان بکەیتەوە Ú©Û• زیاتر ترادیژیایەکى عیرÙانیە تا یاریەکى منداڵانە ØŒ ئەوا بۆت دەردەکەوێت Ú©Û• جیابونەوەى مرۆڤ Ù„Û• هەقیقەت Ùˆ هاتنە خوارەوەى ئاگایى ئەو بۆ روکارە زۆر کەمو کورتەکانى ئاگایى Ùˆ نەبونى هیچ جۆرە زانینێکى برواپێکراو Ú©Û•Ù„Û• هەستەکانەوە Ù¾ÛŽÙ‰ دەگات . ئەگەر بە دیقەتەوە بکۆلێنەوە Ù„Û•Ùˆ ئازارە قوڵەى Ú©Û• مرۆڤى تێکەوتوە بەشێوەیەک Ú©Û• هیچ مرۆڤێک نادۆزیتەوە Ú©Û• نەگریابێت ØŒ ئاهى بۆ شتێک یان هەزاران شت |
| گه‌ر ده‌ته‌وێت كه‌سێكی شاد بیت |
بۆ رووبه‌روو بوونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ رۆژانی پڕ له‌ ماندوبوون و ناخۆشی به‌ تاقیكردنه‌وه‌ی ئه‌م چه‌ند رێگایه‌ی خواره‌وه‌ هه‌وڵ بده‌ رۆژه‌كه‌ت بگۆڕی بۆ رۆژێكی خۆش.
- زه‌رده‌خه‌نه‌ بێنه‌ سه‌ر لێوه‌كانت
بهێڵه‌ زه‌رده‌خه‌نه‌ به‌رده‌وام میوانی سه‌ر لێوه‌كانت بێت ، گه‌ر ئه‌و زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌ی سه‌ر لێویشتان له‌ دڵه‌وه‌ نه‌بێت گرنگ نییه‌ ، گرنگ ئه‌وه‌یه‌ لێكۆڵه‌ره‌وه‌كانی زانكۆی میشیگان سه‌لماندوویانه‌ كه‌ هه‌ر ئه‌و زه‌رده‌خه‌نه‌ ساكاره‌ ده‌بێته‌ هۆی جوڵه‌ی 43 ماسولكه‌ی ده‌م و چاو.
- له‌ژێر هه‌تاودا دابنیشه‌
پرۆÙیسۆر "دان ئۆرن"ØŒ درونناسی زانكۆی ئیل ده‌ڵێت، 30 خوله‌ك دانیشتن له‌ ژێر هه‌تاودا له‌ رۆژێكدا، هیمنیت پێده‌به‌خشێت Ùˆ خه‌مۆكی Ùˆ ماندوێتیت له‌ناوده‌بات ØŒ له‌ وه‌رزی زستاندا هه‌تاوی نیوه‌ڕوان Ùˆ له‌ رۆژانی گه‌رمی هاویندا هه‌تاوی به‌یانیان ده‌تگه‌یه‌نێته‌ ئه‌وپه‌ڕی هێمنی Ùˆ شادی .
- هه‌نگوین بخۆ
به‌ڕێوه‌به‌ری ناوه‌ندی لێكۆڵینه‌وه‌ی (Mit)ØŒ "د.جه‌ودیت واریتمێن" ده‌ڵێت:" هه‌نگوێن بخۆن، به‌ته‌نیا یاخود له‌گه‌ڵ خواردنێكی دیكه‌ وه‌كو چای له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌ندێك له‌ كاربۆهیدراته‌كان ئاستی سرۆتونینی مێشك زیاد ده‌كه‌ن Ùˆ ده‌بنه‌ Ù‡Û†ÛŒ هێمنی Ùˆ خۆشØاڵی.
- په‌رداخێك ئاوی Ùێنك
|
| جلوبه‌رگ ‌كه‌سایه‌تيت ده‌رده‌خات |
ئه‌و جل Ùˆ به‌رگانه‌ی كه‌له‌ماڵه‌وه ‌یان له‌كاتی پاڵدانه‌وه‌ یان له‌پشووی كۆتایی هه‌Ùته‌له‌به‌ری ده‌كه‌یت و‌ هه‌ڵیان ده‌بژێریت كه‌سایه‌تیت روون ده‌كه‌نه‌وه‌.
1. جل وبه‌رگی گونجاو یان رێكپۆش : نیشانه‌ی هه‌ستكردن به‌باوه‌ڕ به‌خۆنه‌بوونه‌. هه‌وڵدانه‌بۆ پڕكردنه‌وه‌ی كه‌م كوڕی به‌جل و به‌رگی گونجاو رێكپۆشین، وه‌ئه‌م جلانه‌مۆرو واژۆی به‌رگ دروویان پێوه‌یه له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش له‌ ماڵه‌وه‌ده‌كه‌یته‌به‌ر‌خۆت هه‌وڵ بده‌ كه‌له‌گه‌ڵ ده‌روونی خۆت ئاشت ببیته‌وه‌و، به‌ساكاری هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ ئه‌وشتانه‌بكه‌یت كه‌له‌ده‌ورو به‌رت رووده‌ده‌ن.
2. جل وبه‌رگی بریقه‌دارو سه‌رنج راكێش :- هه‌ست به‌گه‌نجی Ùˆ چالاكی ده‌كه‌یت له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دای ببیت به‌هاوڕێی مناڵه‌كانت Ùˆ به‌شداری ده‌كه‌یت له‌وشتانه‌ی كه‌Øه‌زی Ù„ÛŽ ده‌كه‌ن .
3. جل و به‌رگی ئاسایی وه‌ك(پانتۆل) : نیشانه‌ی هه‌ست كردنه‌به‌ترس و دڵنیا نه‌بوون . وا هه‌ست ده‌كه‌یت ئه‌وانه‌ی له‌ده‌ورو به‌رتدان نزیكین له‌تۆ به‌تواناترن به‌ڵام وانییه‌، هه‌وڵبده‌كه‌هه‌ڵه‌كانیان بدۆزیته‌وه‌و خاڵه‌لاوازه‌كانیان ئاشكرا بكه‌یت ، له‌م باره‌دا زیاترهه‌ست به‌دڵنیایی و ئۆقره‌یی ده‌كه‌یت . |
| خه‌نده‌ و پێکه‌نین |
خەندەو پێکەنین
نووسینی : د . سابیر بۆکانی
زانکۆی سلێمانی
پێکەنین یەکێکە لەپاکژترین خەسڵەتەکانی Ú•Û•Ùتاری مرۆڤایەتی Ú©Û• لەتەواوی گیانلەبەرانی جیادەکاتەوەو هاوکات ئاماژەیەکیشە بۆ دروستی دەروون. سەرنجدان لەدیمەنی پێکەنیناوی ژیانی ڕۆژانەو پاشان وەڵامدانەوەی ئەو هەڵوێستانە بەپێکەنین، مانای تێپەڕاندنی ڕەوشی نائومێدو Ùشارەکانی کۆمەڵگاو ڕاگەیاندنی ئازادی تاک دەگەیەنێت. ئەو هەڵوێستەی Ú©Û• گریان یان توڕەبوونی دەوێت، دەبێت بەگریان Ùˆ توڕەبوون وەڵام بدرێتەوە، تەنها مرۆڤی شێتە Ú©Û• پێکەنینی پێیان دێت. ژیانی تاکەکەسی ئاسایی لەسەر خاڵەکانی ئەو ڕاستەهێڵە دێت Ùˆ دەچێت Ú©Û• جەمسەرەکانی غەم وشادین، Ù„Û•Ùˆ نێوەدا غەمەکانی بەگریان Ùˆ شادیش بەپێکەنین، بەرجەستە دەکات Ùˆ دەیخاتە چوارچێوەی Ú•Û•Ùتارەوەو دەریاندەبڕێت. لەمێژووی تەمەنی مرۆڤدا، گریان Ù„Û•Ù¾ÛŽØ´ خەندەو پێکەنیندا دەردەکەوێت ولەدەنگ Ùˆ ڕوخساری منداڵدا، لەلایەن کەسانی دەوروبەرەوە بەئاسانی دەبینرێت Ùˆ تێبینی دەکرێت. |
| یه‌که‌م بینین خۆشه‌ویستی دروست ده‌کات ؟ |
کاتێ هه‌ندێک که‌س ده‌بینین هه‌ر ڕه‌گه‌زوشێوه‌یه‌کی هه‌بێت
یـــــه‌ کسه‌رخۆشمان ده‌وێت ده‌ڵێین ‌‌چووه‌ دڵمانه‌وه‌ یان به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ده‌ڵێین خۆشمان ناوێت وڕقمان لێی ده‌بێت به ‌یه‌که‌م بینین ،ئه‌مه‌زۆرجار په‌یوه‌ندی به‌جوانی و ناشیرینیه‌وه ‌نیه‌،په‌یوه‌ندی به‌جلوبه‌رگ وپاکوخاوێنیه ‌وه ‌نیه‌.
هه‌ندێک جارکه‌سێک ده‌بینین له‌ڕووى له‌شولاره‌وه‌ته‌واوه‌(کامل‌ المواصÙات)که‌چی ناچێته‌ دڵه‌وه‌ وخۆشمان ناوێت Ùˆ له‌وانه‌یه ‌ڕ‌قیشمان Ù„ÛŽÛŒ بێت….به‌پێچه‌وانه‌وه ‌له‌وانه‌یه‌ که‌سێک ببینین ،ئه‌‌وه‌ی جوانی بێت له‌و که‌سه‌دا نه‌بێت(چاوی،ده‌می،برۆی،لوتی،پێستی،باڵای،…)به‌ڵام بچێته ‌دڵه‌وه Ùˆ خۆشمان بوێت….
لایه‌نێکی تریش هه‌یه‌ کاتێک که ‌که‌سێک بۆیه‌که‌م جار ده‌بینین سه‌رنجمان ڕاده‌کێشێت جا له‌وانه‌یه‌ ته‌نهاسه‌رنجی من و تۆ به‌ته‌نها ڕابکێشێت چه‌نده‌ها که‌سی تر که‌سه‌که‌(کچ بێت یان کوڕ) ببینین به‌ڵام به‌ هیچ جۆرێک سه‌رنج ڕاکێش نه‌بێت له‌لایان، وه‌ بۆچی هه‌ندێک که‌س
یه‌کسه‌ر سه‌رنج ڕاکێشن له‌ناو خه‌ڵکێکی زۆرداو ئه‌‌وان دیارن؟!؟!؟!
|
| گه‌شه‌ی هه‌ڵچوون |
گه‌شه‌ی هه‌ڵچوون
ئاماده‌كردنی
توێژه‌ری ده‌روونی
ته‌لار كمال مدØت
لێكۆلێنه‌وه‌كان ده‌ریانخستوه‌، كه‌هه‌ڵچونه‌كان رۆڵی گرنگیان له‌ژیانماندا هه‌یه‌، له‌زۆربه‌ی چالاكیه‌كانی رۆژانه‌مان ره‌نگده‌داته‌وه‌، خۆشی ،غه‌مباری، هیواو خۆشه‌ویستی‌و ترس، هه‌موو ئه‌مانه‌‌و زۆری دیكه‌ی هه‌ڵچونه‌كان له‌ژیانی رۆژانه‌ماندا ده‌رده‌كه‌ون، هه‌ڵچونه‌كان به‌وه‌ده‌ناسرێن، كه‌ بارێكی به‌گاریگه‌ربوونی گشتییه‌‌و ده‌رده‌كه‌وێت جه‌سته‌ییێوه‌ی گۆرانگاری له‌توندی هه‌سته‌كان‌و هاوكات بارێكی جه‌سته‌یییی تایبه‌تی له‌گه‌ڵدایه‌، توندی هه‌ڵچونه‌كان له‌كه‌سێكه‌وه‌ بۆ یه‌كێكی دیكه‌ ده‌گۆرێت، جیاوازی له‌نێوان تاكه‌كاندا بۆ شێوازی ده‌ربرینی هه‌ڵچونه‌كان هه‌یه‌، منداڵی ÙƒÚ† په‌ناده‌باته‌ به‌رگریان له‌كاتی هه‌ڵچونی نێگه‌تیÙدا، هه‌روه‌ها منداڵی كور په‌ناده‌باته‌ به‌ر عه‌بوسی‌و لۆچكردنی ناوچه‌وانی له‌كاتی ده‌ربرینی توره‌بونه‌كانیدا، هه‌ڵچونه‌كانی منداڵ كاریگه‌رده‌بێت به‌وه‌ڵامدانه‌وه‌ی كه‌سه‌گرنگه‌كانی ده‌وروبه‌ر به‌رامبه‌ر به‌هه‌ڵسوكه‌وته‌ هه‌ڵچونیه‌كه‌ی له‌به‌رئه‌وه‌، گرنگه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌ده‌وروبه‌ری منداڵن، هیچ قسه‌یه‌كی ناخۆش‌و به‌ئازار ده‌رباره‌ی هه‌ڵچونی منداڵ
|
|
|
